Czasownik – strony
Strona czasownika to kategoria gramatyczna, informująca o tym, czy podmiot oznacza wykonawcę czynności (strona czynna), odbiorcę skutków tej czynności (strona bierna) czy też wykonawcę i odbiorcę jednocześnie (strona zwrotna).
- Czasowniki mające obie strony, czynną i bierną, są czasownikami przechodnimi, np. kochać – być kochanym. Czasowniki nie mające strony biernej są nieprzechodnie, np. leżeć, spać.
- Stronę bierną czasownika tworzy się za pomocą słowa posiłkowego być lub zostać oraz imiesłowu biernego, np.: Jest chwalony. Został zrobiony. Był oczarowany.
Połączenie imiesłowu biernego dokonanego z czasownikiem zostać ma raczej znaczenie czynnościowe, z czasownikiem być – rezultatywno-stanowe (por. Drzwi zostały otwarte – Drzwi były otwarte).
Uwaga. Nie należy używać słowa posiłkowego zostać przy imiesłowie biernym utworzonym od czasownika niedokonanego, np. Był (nie: został) chwalony. - Form strony biernej nie należy nadużywać, np. Konie zostały przez jeźdźców uwiązane (lepiej: Jeźdźcy uwiązali konie). Wybory zostały przeprowadzone (lepiej: Wybory przeprowadzono) zgodnie z konstytucją. Jutro okna zostaną umyte (lepiej: Jutro umyje się okna).
- W języku polskim istnieje grupa czasowników, które mogą występować tylko z zaimkiem się, np.: śmiać się, modlić się, napić się, zjawić się.
Źródło: Słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa 1998, wyd. XVIII.