XLVI. Twórczość Cypriana Norwida

  • Okres Norwidowskich poszukiwań poetyckich i intelektualnych (do r. 1852). Norwid na tle "młodej piśmienności warszawskiej'; tragedia pokolenia. Kontakty z romantycznymi "wielkoludami" na emigracji i refleksja nad ich twórczością. Syntezy pierwszego okresu: Promethidion, Niewola.
  • Norwidowska koncepcja języka. Język i prawda: "odpowiednie dać rzeczy-słowo". Dialogowy wymiar języka. Zakorzenienie języka w rzeczywistości osoby ludzkiej i w tradycji (w konwencjach kultury).
  • Perspektywa poetycka Norwida: "przemilczenia" i "przybliżenia", ironia, intelektualno-emocjonalna postawa podmiotu, "ciemność" jako nieunikniona trudność ekspresji, kontrowersja i paradoks w poetyckim myśleniu Norwida.
  • Język poetycki Norwida: Ogólna koncepcja formy poetyckiej a cele poezji Norwida: forma świadectwem pracy twórczej, forma a poznawcze zmagania poety, forma jako wezwanie i wyzwanie dla czytelnika. Poezja epoki druku – graficzna postać poezji Norwida. Wieloznaczność poezji Norwida: parabola, paradoksy, poetyckie etymologie, rola kontekstu. Styl Norwidowski: odnowienie słownictwa poetyckiego, ironia i sarkazm, obrazowanie, metafora, składania. Napięcie między składnią a formą wierszową.
  • Vade-mecum jako program przekształcenia poezji polskiej i odpowiedź na europejski kryzys sztuki.
  • Quidam. Kunszt narracji. Epika w twórczości Norwida.
  • Dramat Norwida.
  • Epistolografia Norwida.
  • Wielkie problemy twórczości Norwida: cywilizacja przemysłowa, wielkie osobistości czasów minionych i współczesnych, człowieczeństwo i powinności człowieka, wiara i tradycja chrześcijańska, naród i społeczeństwo, porządek historii i Opatrzność, wolność i niewola. Biblia w twórczości Norwida. Norwid wobec świata zachodniego (porównanie z Mickiewiczem i Krasińskim).
  • Sztuka i praca w przemyśleniach Norwida. Jego twórczość plastyczna.
  • Tradycja romantyczna i nowe horyzonty w poezji Norwida. Norwid i poezja naszych czasów.

Utwory:

  • Cyprian Norwid, Pisma wszystkie, oprac. J.W. Gomulicki, t. 1-11, Warszawa 1971-1976 (tom XI zawiera kalendarz biograficzny i bibliografię publikacji Norwida 1848-1874).
  • Cyprian Norwid, Vade-mecum, oprac. J. Fert, BN, s. I, nr 271
  • Cyprian Norwid, Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, wstęp i oprac. S. Sawicki, Kraków 1997.

Opracowania:

  • M. Adamiec, Oni i Norwid. Problemy odbioru twórczości Cypriana Norwida w latach 1840-1883, Wrocław 1991.
  • W. Borowy, O Norwidzie. Rozprawy i notatki, Warszawa 1960.
  • P. Chlebowski, Cypriana Norwida "Rzecz o wolności słowa", Lublin 2000.
  • Cyprian Norwid. W setną rocznicę śmierci poety, pod red. S. Burkota, Kraków 1991.
  • Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin, red. M. Żmigrodzka, Warszawa 1973.
  • Cypriana Norwida kształt prawdy i miłości. Analizy i interpretacje, pod red. S. Makowskiego, Warszawa 1986.
  • Czemu i Jak czytamy Norwida, J. Chojak, E. Teleżyńska, Warszawa 1992,
  • E. Dąbrowicz, Cyprian Norwid: osoby i listy, Lublin 1997.
  • Ks. A. Dunajski, Chrześcijańska interpretacja dziejów w pismach Cypriana Norwida, Lublin 1985.
  • J. Fert, Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida, Lublin 1993.
  • R. Fieguth, Poezja w fazie krytycznej. Cykl wierszy Cypriana Norwida "Vade- –mecum", przeł. J. Gotfryd, "Studia Norwidiana", z. 3-4.
  • M. Głowiński, Ciemne alegorie Norwida, "Pamiętnik Literacki" 1984, z. 4
  • K. Górski, T. Makowiecki, I. Sławińska, O Norwidzie pięć studiów, Toruń 1949.
  • G. Halkiewicz-Sojak, Byron w twórczości Norwida, Toruń 1994.
  • G. Halkiewicz-Sojak, Wobec tajemnicy i prawdy. O Norwidowskich obrazach "całości", Toruń 1998.
  • M. Inglot, Cyprian Norwid, Warszawa 1991.
  • M. Inglot, Wyobraźnia poetycka Norwida, Warszawa 1988.
  • E. Kiślak, Cień arcydzieła. "Quidam" Cypriana Norwida, w: Trzynaście arcydzieł romantycznych, red. E. Kiślak i M. Gumkowski, Warszawa 1996.
  • S. Kołaczkowski, Ironia Norwida, w: Portrety i zarysy literackie, oprac. S. Pigoń, Warszawa 19668.
  • B. Kuczera-Chachulska, "Czas siły – zupełnej". O kategorii wysiłku w poezji Norwida, Lublin 1998.
  • B. Kuczera-Chachulska, Wokół "Czarnych...", "Białych kwiatów" i "Vade-Mecum". Elegijność Norwida, w: taż, Przemiany form i postaw elegijnych w liryce polskiej XIX wieku. Mickiewicz – Słowacki – Norwid – Faleński – Asnyk – Konopnicka, Warszawa 2002.
  • W. Kudyba, "Aby mowę chrześcijańską odtworzyć na nowo..." Norwida mówienie o Bogu, Lublin 2000.
  • Z. Łapiński, Norwid, Kraków 1971 (lub wyd. nast.).
  • T. Łubieński, Norwid wraca do Paryża, Kraków 1989.
  • A. Melbechowska-Luty, Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana Norwida, Warszawa 2001.
  • J. Maciejewski, Cyprian Norwid, Warszawa 1992.
  • A. Merdas, Łuk przymierza. Biblia w poezji Norwida, Lublin 1983.
  • S. Morawski, Poglądy estetyczne Cypriana Norwida, w: Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX w., Warszawa 1961.
  • Norwid żywy, Londyn 1962.
  • Norwid. Z dziejów recepcji twórczości, wybór, oprac. i wstęp M. Inglot.
  • Nowe studia o Norwidzie, red. J.W. Gomulicki i J.Z. Jakubowski, Warszawa 1961.
  • Opacki, Rapsod ostatni, rapsod pierwszy, w: "W środku niebokręga". Poezja romantycznych przełomów, Katowice 1995.
  • J. Puzynina, Słowo Norwida, Wrocław 1990.
  • J. Puzynina, Słowo – wartość – kultura, Lublin 1997 (rozdz. V: Słowo Norwida).
  • S. Sawicki, Norwida walka z formą, Warszawa 1986.
  • S. Sawicki, Wartość, sacrum, Norwid. Studia i szkice aksjologicznoliterackie, Lublin 1994.
  • I. Sławińska, Reżyserska ręka Norwida, Kraków 1971.
  • Z. Stefanowska, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993.
  • S. Świontek, Norwidowski teatr świata, Łódź 1983.
  • Z. Trojanowiczowa, Ostatni spór romantyczny. Cyprian Norwid – Julian Klaczko, Warszawa 1981.
  • Z. Trojanowiczowa, Rzecz o młodości Norwida, Poznań 1969.
  • K. Trybuś, Epopeja w twórczości Norwida, Wrocław 1993.
  • J. Trznadel, Czytanie Norwida. Próby, Warszawa 1978.
  • K. Wyka, Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje, Kraków 1989.
  • J. Zach-Błońska, Monolog różnogłosy. O dramatach współczesnych Cypriana Norwida, Kraków 1993.
  • D. Zamącińska, Słynne – nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985.
  • E. Żwirkowska, Tragedia kultur. Studium o tragedii historycznej Cypriana Kamila Norwida "Kleopatra i Cezar", Lublin 1991.

Uwaga: od 1983 roku wychodzi pismo poświęcone twórczości poety – Studia Norwidiana, zawierające wiele cennych i znakomicie uporządkowanych materiałów; również rozpraw, interpretacji. Periodyk przygotowywany jest przez Zakład Badań nad Twórczością Norwida KUL w Lublinie.

Przy Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego prowadzone są systematyczne badania nad językiem poety w Pracowni Słownika Języka Cypriana Norwida, kierowanej przez Jadwigę Puzyninę. Dotychczas zespół opracował tomy:

  • Słownictwo etyczne Cypriana Norwida, red. J. Puzynina, Warszawa 1993 (zeszyt 1).
  • E. Teleżyńska, Nazwy barw w twórczości Cypriana Norwida, Warszawa 1994 (zeszyt 2).
  • Słownictwo estetyczne Cypriana Norwida, red. J. Chojak, Warszawa 1994 (zeszyt 3).
  • T. Korpysz, J. Puzynina, "Wolność" i "niewola" w pismach Cypriana Norwida, Warszawa 1978 (zeszyt 4).
  • A. Kadyjewska, T. Korpysz, J. Puzynina, Chrześcijaństwo w pismach Cypriana Norwida, Warszawa 2000 (zeszyt 5).