XXIX. Poezja okresu rzymsko-drezdeńskiego

Utwory:

Do***. Na Alpach w Splügen, Do Matki Polki, Do M.Ł. W dzień przyjęcia Komunii św., Do mego cziczerona, Do H***. Wezwanie do Neapolu [z Goethego], Aryman i Oromaz, Arcy-Mistrz, Rozmowa wieczorna, Mędrcy, Rozum i wiara, Widzenie (Śniła się zima), Ucieczka, Ballada, Do samotności, Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika, Nocleg, Te rozkwitłe świeżo drzewa (Pieśń Pielgrzyma), Ja w mej chacie spać nie mogę (Pieśń żołnierza).

I. Liryka miłosna.

  • Na Alpach w Splügen. Kiedy i gdzie został napisany ten wiersz? Co wiesz o podróżach i nastrojach poety w tym okresie?
  • Co decyduje o randze artystycznej tego utworu? Zestaw i porównaj ten wiersz oraz jego konstrukcję ze znanymi przykładami wcześniejszej liryki miłosnej.
  • Do mego cziczerona. Kim była adresatka wiersza? W jaki sposób zostaje tutaj ożywiona tradycja "niebiańskiego przewodnika"?
  • Co można powiedzieć o budowie tego utworu? Poetyka aluzji i napomknień; sztambuchowy charakter tekstu; wyznanie ukryte.

II. Wiersze religijne.

  • Przedstaw ważne dla wewnętrznej biografii Mickiewicza wydarzenia z czasów pobytu w Rosji i pierwszych podróży po Europie (wpływ J. Oleszkiewicza na poetę, lektury C. Saint-Martina, pobyt w Rzymie, kontakty z ks. Chołoniewskim i M. Łempicką).
  • Liryczna konkretyzacja nieskończoności w wierszach religijnych Mickiewicza, oscylacja między skończonością a nieskończonością; kosmiczna wyobraźnia i rygoryzm konstrukcji; prostota i monumentalizm; poufałość rozmowy z Bogiem; autentyzm doświadczenia wewnętrznego; zmysłowy, konkretny kształt myśli i uczuć.
  • W jakiej perspektywie widziana jest pojedyncza egzystencja? Wielkość Boga i pozycja człowieka wobec Niego; skończoność i wieczność; dylemat pychy i pokory. Kontynuacja romantycznej teorii poznania, psychologiczny i duchowy rezonans osobowości podmiotu mówiącego.
  • Religijne wiersze okresu rzymsko-drezdeńskiego a Dziadów cz. III. Podobieństwa i różnice w obrazie świata i sposobie jego postrzegania.
  • W jaki sposób poeta nawiązuje w Zdaniach i uwagach do myśli pojawiających się w liryce okresu rzymsko-drezdeńskiego?
  • Historycy literatury wobec liryki religijnej tego okresu. Jak kształtowała się jej recepcja? Co wiesz o tzw. sporze o Mickiewicza-katolika?

III. Liryka patriotyczna

  • W jakim momencie historycznym powstały utwory Do Matki Polski, Reduta Ordona, Śmierć pułkownika.
  • Jakie motywy znane z wcześniejszej twórczości poety powracają w tych utworach? Mickiewicz a powstanie listopadowe. Kształtowanie się nowego modelu roli pory, jako wyraziciela dążeń narodu a czyn zbrojny i czyn poetycki- Heroizm romantyczny a Mickiewiczowska wizja człowieka. Postaci heroiczne – różne kreacje kobiece.
  • Retoryczny wymiar liryki patriotycznej.

Bibliografia:

  • W. Borowy, O poezji Mickiewicza, t. 1-2, Lublin 1958.
  • A. Grzywna-Wileczek, "jest i więcej prawd w piśmie". Mickiewiczowskie "Zdania i uwagi" w kontekście Biblii, Lublin 1994.
  • I. Chrzanowski, Na szczytach polskiej liryki religijnej, w: Literatura a naród, Lwów 1936.
  • J. Kleiner, Mickiewicz, t. II, Lublin 1948.
  • W. Kubacki, Do matki Polki, "Przegląd Humanistyczny" 1961, nr 3.
  • W. Kubacki, Legenda o rzymskim pielgrzymie, w: tenże, Żeglarz i pielgrzym, Warszawa 1954.
  • B. Kuczera-Chachulska, Alpejski wiersz o miłości, w: taż, Przemiany form i postaw elegijnych w liryce polskiej XIX wieku. Mickiewicz – Słowacki – Norwid – Faleński – Asnyk – Konopnicka, Warszawa 2002.
  • M. Maciejewski, "Ażeby ciało powróciło w słowo". Próba kerygmatycznej interpretacji liryki religijnej Mickiewicza, w: tenże, "Ażeby ciało powróciło w słowo". Próba kerygmatycznej interpretacji literatury, Lublin 1991.
  • M. Maciejewski, Liryka. Romantyzm, hasło w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. I i II, Warszawa 1984-1985.
  • J. Przyboś, Słaby i mocny wiersz, w: tenże, Czytając Mickiewicza, Kraków 1950.
  • S. Sandler, "Reduta Ordona" w życiu i w poezji, Warszawa 1956.
  • S. Skwarczyńska, Spór o Mickiewicza katolika, w: Mickiewiczowskie "powinowactwa z wyboru", Warszawa 1957, s. 467-514.
  • J. Starnawski, Modlitwa, hasło w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991.
  • K. Wyka, "Reduta Ordona", w: Liryka polska, red. J. Prokop i J. Sławiński, Kraków 1966.
  • B. Zakrzewski, "Ach, to była dziewica...", w: tenże, Palen dla cara, Wrocław 1979.
  • Cz. Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Mickiewicza, Warszawa 1979.
  • Cz. Zgorzelski, Wstęp i komentarz do: A. Mickiewicz. Wybór poezyj, t. 2, Wrocław 1986, BN, s. I, nr 66.
  • Cz. Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Mickiewicza, Warszawa 1979.