XIX. Jan Potocki

  • Pisma: recepcja; tworzywo – język francuski; proza; Parady: badania polskie i obce; fenomen polskiego Oświecenia.
  • Pisarz i epoka: idee społeczne Oświecenia – krytyka religii objawionej, nowa antropologia; zainteresowania naukowe Potockiego; lot balonem; samobójcza śmierć.
  • Podróże: narracja i technika opisu; rekonstrukcja: pejzaże, obyczaje, pojęcia; pasja etnograficzna; kultura obca: rozumienie i tolerancja; wątki fabularne: "powieści" orientalne, wątki filozoficzne.
  • Rękopis znaleziony w Saragossie: powieść fantastyczno-filozoficzna; narracja: konstrukcja szkatułkowa a tradycja nowelistyki wschodniej; wobec powieści grozy: wyobraźnia gotycka – makabra i erotyzm, przestrzeń i pejzaż; wobec powieści łotrzykowskiej: żywioł obyczajowy; w duchu rokoka: wielość form – względność prawd; tekst jako traktat: próba materializmu; destrukcja wartości?; adaptacja filmowa Wojciecha Hasa.
  • Parady: europejskie konteksty; tradycja komedii dell'arte; ironia i groteska; elementy parodii; dystans wobec konwencji; błyskotliwy styl.

Utwory:

  • Parady, tłum. J. Modrzejewski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1966.
  • Podróże, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959.
  • Rękopis znaleziony w Saragossie, tłum. E. Chojecki, oprac. L. Kukulski, t. I-II, Warszawa 1976 (lub wyd. nast.).

Opracowania (do wyboru):

  • K. Bartoszyński, "Rękopis znaleziony w Saragossie" – szkatułka i powieść, w: Powieść w świecie literackości, Warszawa 1991.
  • K. Bartoszyński, O budowie i znaczeniu "Rękopisu znalezionego w Saragossie", "Pamiętnik Literacki" 1989, z. 2.
  • R. Caillois, Dzieje człowieka i książki: hrabia Jan Potocki i "Rękopis znaleziony w Saragossie", w: Odpowiedzialność i styl, tłum. L. Kukulski, Warszawa 1967.
  • M. Janion, Zbójcy i upiory, w: Romantyzm, rewolucja, marksizm, Gdańsk 1972.
  • T. Kostkiewiczowa, Proza Jana Potockiego, w: Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975 (i wyd. nast.).
  • J. Krzyżanowski, Dziewica-trup. Z motywów makabrycznych w literaturze polskiej, w: Paralele, wyd. 3, Warszawa 1977.
  • "Przegląd Humanistyczny" 1972, nr 6, rozprawy: Z. Libera, "Rękopis znaleziony w Saragossie" Jana Potockiego na tle polskiej kultury literackiej XVIII wieku; M. Żurowski, Artyzm i sens "Rękopisu znalezionego w Saragossie"
  • F. Rosset, W muzeum gatunków literackich. Jana Potockiego "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Pamiętnik Literacki" 1985, z. 1.
  • J. Ryba, Jana Potockiego tetralogia o szczęściu, "Pamiętnik Literacki" 1980, z. 2.
  • J. Ryba, Jan Potocki, w: Pisarze polskiego oświecenia, t. 2, Warszawa 1994.
  • J. Ryba, Motywy podróżnicze w twórczości Jana Potockiego, Wrocław 1993.
  • J. Ryba, Osobliwe arcydzieło – "Rękopis znaleziony w Saragossie" Jana Potockiego, w: Powieść polska XIX wieku, red. L. Ludorowski, Lublin 1992.
  • J. Ziętarska, Relacje Jana Potockiego z Turcji, Egiptu i Maroka na tle piśmiennictwa podróżniczego doby Oświecenia, "Przegląd Humanistyczny" 1973, nr 1.