XI. Zbiorowość i jednostka w poezji i dramacie polskiego oświecenia

  • Zbiorowe portrety społeczeństwa polskiego w poezji i dramacie Oświecenia.
  • Odzwierciedlenie najważniejszych wydarzeń politycznych drugiej połowy XVIII w. w poezji i dramacie tych czasów.
  • Poezja i dramat wobec przemian obyczajowych, moralnych i światopoglądowych epoki.
  • Poeci w służbie spraw zbiorowości i poeci "prywatni" w epoce Oświecenia.
  • Jakie sfery przeżyć i doznań indywidualnych mogły być przedstawione w poezji tej epoki.
  • Poezja wobec natury i kultury.
  • Czy wśród bohaterów komedii (i innych gatunków dramatycznych) Oświecenia można znaleźć ciekawie zarysowane osobowości.
  • Koncepcje życia i losu ludzkiego w poezji i dramacie.
  • Charakterystyka twórczości wybranego poety (dramaturga) tej epoki, ukazująca sposoby przedstawienia spraw publicznych i prywatnych.

Utwory:

Podstawą do opracowania tematu może być dobra znajomość utworów zawartych w antologiach: Poezja polska XVIII wieku, oprac. i wstęp Z. Libera, Warszawa 1976; Świat poprawiać – zuchwałe rzemiosło. Antologia poezji polskiego Oświecenia, oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa 1981; także – znajomość wybranych utworów dramatycznych: F. Bohomolca, F. Zabłockiego (Fircyk w zalotach, Sarmatyzm, Król w kraju rozkoszy), W. Bogusławskiego (Krakowiacy i górale, Henryk VI na łowach), J.U. Niemcewicza (Powrót posła). Również – wybory poezji (wraz z zawartymi w nich wstępami): F. Karpińskiego (Poezje wybrane, Wrocław 1997, BN, s. I, nr 89), F.D. Kniaźnina (Wiersze wybrane, Warszawa 1981), I. Krasickiego (Wybór liryków, Wrocław 1985, BN, s. I, nr 252), A. Naruszewicza (Liryki wybrane, Warszawa 1964), S. Trembeckiego (Wiersze wybrane, Warszawa 1965), T.K. Węgierskiego (Wiersze wybrane, Warszawa 1974).

Opracowania:

  • J. Abramowska, "Bajki i przypowieści" Krasickiego czyli krytyka sztuki sądzenia, "Pamiętnik Literacki" 1972, z. 1.
  • W. Borowy, O poezji polskiej w wieku XVIII, wyd. 2, Warszawa 1978.
  • Czytanie Naruszewicza. Interpretacje, red. T. Chachulski, Wrocław 2000 (tu szczególnie interpretacje Pieśni ciarlatańskiej na jarmarku, Do Stanisława Augusta ..., satyr Szlachetność i Głupstwo, Balonu).
  • Dramat polski. Interpretacje. Część I, red. H. Ciechowicz i Z. Majchrowski, Gdańsk 2001 (tu szczególnie: T. Kostkiewiczowa, Fircyk w zalotach; P. Mitzner, Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale; K. Kurek, Powrót posła).
  • Dramaty Franiszka Zabłockiego. Interpretacje red. M. Cieński i T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2000 (tu szczególnie: P. Matuszewska, Zabobonnik; T. Chachulski Żółta szlafmyca; T. Witczak Sarmatyzm).
  • Z. Goliński, Ignacy Krasicki, Warszawa 1979 (lub wyd. nast. 2002).
  • M. Klimowicz, Oświecenie, Warszawa 1972 (lub wyd. nast.), cz. I rozdz. 2-3, cz. II rozdz. 3-4, cz. III rozdz. 1-2, cz. IV rozdz.2-3.
  • T. Kostkiewiczowa, Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów Oświecenia, Warszawa 1984.
  • T. Kostkiewiczowa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975 (lub wyd. nast.).
  • T. Kostkiewiczowa, Kniaźnin jako poeta liryczny, Wrocław 1971.
  • Z. Libera, Oświecenie, Warszawa 1974 (lub wyd. nast.).
  • A. Nasiłowska, Poezja opisowa Stanisława Trembeckiego, Wrocław 1990.
  • R. Przybylski, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983 (lub wyd. nast.).
  • Z. Raszewski, Bogusławski, Warszawa 1972.
  • Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977 (lub wyd. nast., szczególnie hasła: Elegia, Erotyk, Komedia, Liryka, List poetycki, Oda, Okolicznościowa literatura polityczna, Satyra, Sielanka).
  • R. Sobol, Franciszek Karpiński, Warszawa 1979.
  • Cz. Zgorzelski, Naruszewicz – poeta, w: Od Oświecenia ku romantyzmowi i współczesności, Kraków 1978.