II. Ekspresja po łacinie: Dantyszek, Krzycki, Janicki

  • Renesansowa poezja łacińska: dlaczego po łacinie?; łacina klasyczna; język kulturowej wspólnoty Zachodu.
  • Jan Dantyszek: od dyplomaty do "nowego Szawła (Pawła)"; biografia renesansowego humanisty: jego przyjaźnie; żywioł życia i wiersze łacińskie: poezja okolicznościowa; poeta dworu Zygmuntowskiego; ton autobiograficzny; wirtuozeria stylu.
  • Przełom Dantyszka: późne Hymny; sąd Hozjusza: głos "nowego Szawła, który stał się Pawłem"; inna łacina: ton średniowieczny?; estetyka zgrzebnej prostoty; wobec baroku i duchowości potrydenckiej.
  • Andrzej Krzycki: od dyplomaty do prymasa Polski; przyjaźń Erazma z Rotterdamu; żywioł życia i wiersze łacińskie: jadowita obserwacja; poeta dworski i biesiadny; ton erotyczny: petrarkizm?
  • Zbiór Carmina amatoria Krzyckiego; czy wiersze pornograficzne?; poezja skrajnych doświadczeń; ocalający obraz ciała?; styl: poetyka "szoku"?
  • Klemens Janicki: poeta – cierpienie – tradycja; wieśniak z Wielkopolski w Italii: dialog Północy i Południa; wobec wczesnego renesansu – poezja łacińska a tożsamość epoki w jej więzi z przeszłością.
  • Teksty: przedśmiertne Tristia – inne utwory – tematy – gatunki (elegia, epigramat, epitalamium).
  • Elegie Janickiego i tradycja antyczna: łacina klasyczna jako medium przeszłości; język – więź; imitacja – technika twórcza; ton Owidiusza; cytaty – reminiscencje – aluzje; przetwarzanie wzoru: teksty zakorzenione w literackiej glebie; klasycyzm jako próba nieśmiertelności: czytanie – rozumienie – nowe życie.
  • Tristia i Tristia: elegie Janickiego a Owidiusza; tekst wobec tekstu: powtarzanie, przemienianie; poezja rozumiejąca; imitacja – nowe życie; biografia i egzystencja: "ja" – Owidiusz; współbycie z wygnańcem; współcierpienie i nowa tożsamość.
  • Poezja egzystencji udręczonej: ton wyznania; liryka doświadczenia wewnętrznego; temat choroby, cierpienia; kultura jako przestrzeń wybawiająca; poezja a nadzieja; nowe życie w Owidiuszu; Chrystus-Lekarz i Jego moc; ból jako prawda bycia.

Utwory:

  • Antologia poezji polsko-łacińskiej, oprac. A. Jelicz, Szczecin 1985.
  • J. Dantyszek, Pieśni, tłum. A. Kamieńska, Olsztyn 1973 (i wyd. nast.).
  • K. Janicki, Dzieła wszystkie, tłum. E. Jędrkiewicz, Wrocław 1966 (tekst łaciński i polski).
  • K. Janicki, Poezje wybrane, tłum. Z. Kubiak, Warszawa 1975 (i wyd. nast.) lub wyd. jako tom: Z. Kubiak, Medytacje Janicjusza, Warszawa 1994.
  • A. Krzycki, Pieśni miłosne [Carmina amatoria], tłum. A. Czyż, "Ogród", nr 1, Warszawa 1998.

Źródła pomocnicze:

  • Owidiusz (Publius Ovidius Naso), Wiersze na wygnaniu pisane, tłum. J. Przybylski, Kraków 1802, s. 100 n. (Tristia IV, 10).
  • Owidiusz, Poezje wybrane, oprac. L. Winniczuk, Warszawa 1974.

Opracowania główne:

  • C. Backvis, Łaciński poeta Polski humanistycznej Andrzej Krzycki, w: Szkice o kulturze staropolskiej, Warszawa 1975.
  • A. Czyż, Obraz ciała i mowa uczuć w literaturze naszego średniowiecza i renesansu, w: Władza marzeń. Studia o wyobraźni i tekstach, Bydgoszcz 1998.
  • A. Czyż, Ciemna brama. Krzyckiego poezja pornograficzna, w: Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych, Warszawa 1995.
  • J.K. Goliński, "De se ipso ad posteritatem"... Kallimacha, Dantyszka i Janickiego autobiografie kreowane, "Pamiętnik Literacki" 1995, z. 1.
  • Z. Kubiak, Janicjusz, w: Jak w zwierciadle, Warszawa 1985.
  • P. Kulenty, "Nieszczęsny człówiek" w ciele uwięziony. O twórczości Andrzeja Krzyckiego, w zbiorze: Pogranicza i konteksty literatury, red. A. Czyż i J. Kowzan, Siedlce 2002.
  • R. Lis, Klemens Janicki – z tradycją wobec rozpaczy, "Ogród" 1990, nr 2 (4).
  • A. Mikołajczak, Łacina w kulturze polskiej, Wrocław 1998.
  • Z. Nowak, Jan Dantyszek. Portret renesansowego humanisty, Wrocław 1982.
  • S. Stabryła, Owidiusz. Świat poetycki, Wrocław 1989, rozdz.: Świat wygnania.
  • K. Ziemba, Klemens Janicjusz – Jan Kochanowski. Dwie koncepcje elegii neołacińskiej, "Pamiętnik Literacki" 1998, z. 4.

Opracowania dalsze:

  • A. Borowski, Pojęcie i problem "renesansu północnego", Kraków 1987.
  • J. Burckhardt, Kultura odrodzenia we Włoszech, tłum. M. Kreczowska, Warszawa 1961 (i wyd. nast.).
  • J. Domański, Tekst jako uobecnienie. Szkic z dziejów myśli o piśmie i książce, Warszawa 1992 (i wyd. nast.), rozdz.: Humaniści włoskiego quattrocenta.
  • M. Głowiński, O intertekstualności, "Pamiętnik Literacki" 1986, z. 4.
  • J.K. Goliński, Okolice trwogi. Lęk w literaturze i kulturze dawnej Polski, Bydgoszcz 1997.
  • M. Heidegger, Hölderlin i istota poezji, w antologii: Teoria badań literackich za granicą, oprac. S. Skwarczyńska, t. II, cz. 2, Kraków 1981.
  • A. Kuczyńska, Twórczość jako kategoria antropologiczna, w: Człowiek i świat. Wątki antropologiczne w poetykach renesansu włoskiego, Warszawa 1976.
  • Z. Łempicki, Wybór pism, Warszawa 1966, t. I: Renesans, oświecenie, romantyzm (wybór z dzieła głównego oraz – prawem analogii – szkic: Świat książek i świat rzeczywisty. Przyczynek do ujęcia istoty romantyzmu).
  • O. Mandelsztam, Słowo i kultura, tłum. R. Przybylski, Warszawa 1972, szkic tytułowy.
  • H. Markiewicz, Odmiany intertekstualności, w: Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989.
  • J. Pelc, Muza łacińska – Muza polska, w: Europejskość i polskość literatury naszego renesansu, Warszawa 1984.
  • R. Przybylski, To jest klasycyzm, wstęp M. Janion, Warszawa 1978.
  • S. Zabłocki, Polsko-łacińskie epicedium renesansowe na tle europejskim, Wrocław 1968.
  • K. Ziemba, Jan Kochanowski jako poeta egzystencji, Warszawa 1994, zwłaszcza rozdz. "Ja" rozpaczające.
  • J. Ziomek, Renesans, Warszawa 1973 (i wyd. nast.).