Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Uczeń

XXIX OLiJP – Test językowy A i B

I. A. W poniższych zdaniach zaczerpniętych z prasy podkreśl błędy językowe. Podaj sformułowania poprawne.

A:

1. Idąc Wiertniczą w stronę Powsiaka, pałacowe ogrodzenie biegnące wzdłuż ulicy wybrzusza się w kształt podkowy.
2. Większa wiedza na temat zdrowego odżywiania spowodowała, że w wielu rodzinach zmieniła się filozofia jedzenia śniadania.
3. W barwach teamu znad Wisłoka zagra w tym spotkaniu Czech Antoni Kasper.
4. Największe apogeum popularności zespołu przypadło na lata siedemdziesiąte.
5. W czasie rozmów będzie potrzebna duża szczypta dyplomacji, tolerancji i dobrego humoru.

B:

1. Jadąc drogą na Maków, po prawej stronie ciągnie się rzadki mieszany las, tworzący naturalną granicę między regionami.
2. Będziemy musieli zmienić nasze obyczaje i filozofię chodzenia spać.
3. Popis skutecznego bronienia dał natomiast golkiper gości Szypowski, który obronił rzut karny strzelony przez Dymkowskiego.
4. Wodowanie statku było zaplanowane z precyzyjną dokładnością.
5. Sposób prowadzenia negocjacji rzucił tragiczny cień na działalność firmy.

B. Podkreśl fragment zdania, do którego odnosi się wyróżnione słowo. Napisz, na czym polega błąd występujący w tym zdaniu.

A i B: Aparat telefoniczny pana prezesa jest sprawny i chętnie ucina on sobie telefoniczne pogawędki z obywatelami.

II. W najdawniejszym okresie historii języka polskiego istniały – odziedziczone jeszcze z prasłowiańszczyzny – bardzo krótkie samogłoski, tzw. jery, oznaczane przez badaczy znakami i . Pozostawiły one po sobie liczne ślady w wielu wyrazach, między innymi w postaci tzw. Samogłosek ruchomych, zazwyczaj e. Jer miękki, oznaczany jako – także w postaci zmiękczenia poprzedzającej go spółgłoski.

A. Zapisz podane poniżej wyrazy tak, by w miejscu, gdzie występuje dziś samogłoska ruchoma pojawił się odpowiedni jer; wpisz jery również tam, gdzie dziś nie ma żadnej samogłoski, jeśli w odpowiednim miejscu w innych formach tego samego wyrazu samogłoska się pojawia. Pamiętaj też, że w najdawniejszym okresie rozwoju języka polskiego te formy, które dziś kończą się na spółgłoskę, były zakończone jerem.
Przykład: formy sen i snu należałoby zapisać następująco: sn i snu.

A: wieś, wsi:
    piasek, piasku:
    dno, (tych) den:

B: pień, pnia:
    domek, domku:
    panna, (tych) panien:

A i B: B. Uzupełnij poniższą regułę:

1. Jer zanika jeśli
   1. stoi na końcu wyrazu,
   2. ośrodkiem następującej po nim sylaby jest...
2. Jer przekształca się w pełną samogłoskę e, jeśli ośrodkiem następującej po nim sylaby jest: ...

III. Wyraz A: pager (oznaczający kieszonkowy aparat, który za pomocą sygnałów dźwiękowych przyzywa użytkownika do odczytania informacji wyświetlających się na jego ekranie), B: jogging (oznaczający bieganie uprawiane dla przyjemności, zachowania zdrowia i zgrabnej sylwetki) można by zastąpić jednym z rodzimych derywatów słowotwórczych, np. – puśćmy tu wodze językowej wyobraźni – A: wzywak, znajder, wywoływacz, pikawka, B: rozrusznik, przegonka, bieganko, pomykanie.

A. Dokonaj analizy słowotwórczej tych rzeczowników przez wskazanie:

1. wyrazów, od których zostały utworzone;
2. formatów słowotwórczych.

B. Który z tych wyrazów najlepiej nadawałby się do zastąpienia wyrazu A: pager, B: jogging? Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając następujące kryteria:

1. wyrazistość znaczeniowa;
2. zgodność z systemem słowotwórczym polszczyzny (należy podać przykłady polskich formacji słowotwórczych zbudowanych według tej samej zasady);
3. jednoznaczność;
4. wartość stylistyczna.

C. A jaka byłaby twoja propozycja? (Zadanie niepunktowane)

IV. Zanalizuj podane wypowiedzenie wielokrotnie złożone:

1. wypisz ponumerowane wypowiedzenia składowe;
2. sporządź wykres obrazujący stosunki między wypowiedzeniami składowymi;
3. określ typy wypowiedzeń składowych.

A: Gdy po kilku tygodniach pobytu w Dreźnie, gdzie rozmyśla, co będzie dalej z ojczyzną, z nim samym i towarzyszami niedoli, wpada Mickiewicz w ten niezwykły, bo nawet jemu nie zdarza się to często, stan poetyckiego ducha, który można nazywać natchnieniem, rozpoczyna pisanie III części "Dziadów".

B: Zanim po kilku tygodniach pobytu w Dreźnie, dokąd przybył z Poznańskiego, Mickiewicz wpadnie w tak natchniony stan ducha, że zacznie pisać III część "Dziadów", nie omieszka przedtem zaprowadzić przyjaciół do miejscowej opery, aby zobaczyli przedstawienie "Czarodziejskiego fletu" Mozarta, czyli tego kompozytora, którego poeta był szczególnym entuzjastą.

V:

Kamień nie jest z gumy,
a przecież rozciąga się jak wieloznaczność:
jest opoką, potęgą trwałości
ale także
kamieniem rzuconym na szaniec,
kamieniem spadłym z serca,
kamieniem przydrożnym,
kamieniem obrazy,
ale także
kamieniem probierczym,
kamieniem filozoficznym
ale także
zakodowaną w nim nadzieją,
że z tego, co było-jest-będzie,
nie pozostanie kamień na kamieniu,
i jak na Początku

będzie tylko czas przyszły.

1. W podanym tekście podkreśl fragmenty, które zostały utworzone od stałych związków frazeologicznych będących frazami. Wypisz te frazy w takiej postaci, w jakiej występują w powszechnym użyciu i objaśnij ich znaczenie.
2. Wypisz wersy, w których występuje paralelizm składniowy (a nie samo powtórzenie). Jakie części zdania powtarzają się w tych wersach?
3. Z jakich części mowy został utworzony neologizm poetycki było-jest-będzie? Jaka cecha gramatyczna różni uzyte w nim formy?
4. Wypisz z wiersz przynajmniej dwa przykłady wyrażeń zaczerpniętych z języka Biblii.
5. W cytowanym fragmencie wskaż fragment, w którym pojawia się aluzja odwołująca się równocześnie do dwóch polskich utworów literackich. Podaj tytułu i autorów tych dzieł.

Źródło: www.olijp.p9.pl.