XXVIII OLiJP – Test językowy A i B

I. Oceń, czy podane zdania są poprawne. Jeśli znajdziesz w nich błędy językowe, podkreśl je i podaj sformułowania prawdziwe.

  1. Podawanie kotowi różnorodnych pokarmów w pierwszych tygodniach jego życia może doprowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu systemu trawiennego zwierzęcia.
  2. W sklepach sieci "MAX" znajdziesz wszystko, co potrzebne do biura i szkoły.
  3. Chcemy uaktywnić partię, sformułować nowy program, zdefiniować elektorat.
  4. Do zadań policji celnej należy zapobieganie i wykrywanie naruszeń prawa.
  5. Razem pojechali nad Wisłę i tu utopili auto, wymontowując wcześniej radio.
  1. Kiedy odkryto awarię, nie pracował już filter nr 2, w maszynowni nie wystarczało gaśnic do tłumienia ognia.
  2. Mleczko kolagenowe może być stosowane dla każdego rodzaju cery.
  3. Na pytanie, czy posiadam czas, zawsze odpowiadam, że jestem zajęty.
  4. Kiedy czytał lub słuchał niektórych wypowiedzi, zaśmiewał się w duchu.
  5. Adam nie stracił zimnej krwi, wyskoczył z samochodu, biegnąc przed siebie.

II. W podanym fragmencie podkreślono niektóre archaiczne formy fleksyjne. Określ ich liczbę i przypadek, podaj formy współczesnej polszczyzny odpowiadające im gramatycznie.

A i B: We dnioch sędziej jednego [...] sstał się głod w ziemi, przeńże to wyszedł z Betlema Judowa do kraja moabskiego, chcąc tam podróżnikiem być z swą żoną, a z dwiema synoma. Temu dziano Elimelech, żenie jego Noemi. Dwa syny jego, jeden Maalon, a drugi Telijon, Efratejscy z Betlema Judowa. A wszedszy do kraju moabskiego, tam bydlili. I umarł Elimelech, mąż Noemi, a ostała sama z syny. I pojęłasta sobie żony moabickie, z nichże jedna rzeczona Orfa, a druga Rut. I byli tam dziesięć lat, a obasta umarła [...] i ostała żona sirotą po dwu synu i po mężu [...] Daj wama naleźć pokoj w domiech tych mężów, jiż się wama dostaną.

"Biblia Królowej Zofii, Księga Rut"

forma staropolska:     liczba, przypadek:     forma współczesna:

III. 1. Dane są następujące wyrazy należące do jednej rodziny słowotwórczej:
A: pismo, pisarka, napisać, pisarzyna, pisać, pisarski, pisarz;
B: nauczyć, nauczycielski, uczyć, uczenie, nauczycielka, nauczyciel, nauczycielstwo.

  1. Uporządkuj je na wykresie odzwierciedlającym kierunek pochodności.
  2. W wyrazach pochodnych wyodrębnij formanty słowotwórcze. np. kaw – ka
  3. W jaki sposób formant zmienia znaczenia derywatu pisarzyna/uczenie w stosunku do podstawy?

IV. Przyjrzyj się poniższym frazeologizmom:

mieć bielmo na oczach
masz babo placek
wystrychnąć kogoś na dudka
robić z gęby cholewę
stajnia Augiasza
wyważać zamknięte drzwi
wyprowadzić kogoś w pole
czuć bluesa
z innej beczki
podrzucić kukułcze gniazdo
 
mieć nerwy jak postronki
boki zrywać
mieć niewyparzoną gębę
przekroczyć Rubikon
wyważać otwarte drzwi
znaleźć jeden język
odkrywać Amerykę
coś utknęło w martwym punkcie
bujda na resorach
dolać oleju do ognia
  1. Znajdź wśród nich błędne związki, podaj wersje poprawne.
  2. Objaśnij znaczenie podkreślonych frazeologizmów.
  3. Wśród wymienionych przykładów wskaż dwa związki będące synonimami i zaznacz, który z nich ma charakter bardziej potoczny.

V. Zanalizuj podane wypowiedzenie wielokrotnie złożone:

  1. wypisz wypowiedzenia składowe i podkreśl składniki zespolenia;
  2. sporządź wykres wypowiedzenia;
  3. określ typy wypowiedzeń składowych.

A: Jeśli pisarz zdołał wywieźć ze swojego kraju blok surowca językowego, może w nim z powodzeniem kuć nawet na obczyźnie, gdyż – mimo że tworzy w oderwaniu – odnajduje w materiale własnego języka kształty i formy, do jakich pewnie nie dotarłby, będąc pod nieustannym naciskiem mowy żywej.

(z G. Herlinga – Grudzińskiego)


B: Choć zdarzają się okresy, że – nie wyjeżdżając tam, gdzie mógłbym spotkać Polaków – Posługuję się polszczyzną mówioną przygodnie, bo w samym neapolu nie mam zbyt wielu okazji do jej używania, przy pisaniu natrafiam na trudności wyłącznie literackiej natury

(z G. Herlinga – Grudzińskiego)

VI.

Mówiono o Norwidzie, oprawnym we wstążki,
W złoconych rogach lśniącym na stole w salonie.
Rzekł ktoś, do kart niechętnie przybliżając dłonie:
- Wszystko jest tu niejasne, wolę proste książki.

I dalej się o wierszach toczyła rozmowa:
Jedni ganili ciemność, inni – zdań zawiłość,
Czy w wierszu jest prawdziwa, czy udana miłość?
Najpiękniejsza poezja to są zwykłe słowa...

Nagle wiatr rozwiał okno i woń przewiał z alej,
Wszedł wieczór, za nim niebo różowe od chłodu.
Ktoś cisnął białą różę między nich z ogrodu.
Umilkli, obrażeni – i mówiono dalej.

(Jerzy Libert, Rozmowa o Norwidzie)

  1. Z podanego wiersza wypisz epitety określające Norwida.
  2. Jakiego znaczenia nabiera słowo Norwid pod wpływem tych określeń?Z jaką figurą stylistyczną mamy tu do czynienia?
  3. Wymień po jednym synonimie i antonimie wyrazów lśniący i niejasny.
  4. Objaśnij sens wyrażenia wiatr rozwiał okno.
  5. Jaką figurę stylistyczną można rozpoznać w wyrażeniu wszedł wieczór?
  6. Czym jest (jaki typ znaku reprezentuje) biała róża w wierszu Liberta?.
  7. Scharakteryzuj formę gramatyczną czasownika zaczynającego i kończącego utwór.

Źródło: www.olijp.p9.pl.