XL OLiJP – Temat 6

Teatr, cyrk, kabaret – mieszanie gatunków w polskim teatrze współczesnym

1. zjawisko mieszania gatunków na scenie w wieku XX, jego funkcja i cel (od Meyerholda i Piscatora po teatr absurdu)

2. kabaret jako forma parodii teatralnej

3. zagadnienie mieszania gatunków możliwe do rozpatrzenia jako:

  • gra z konwencją
  • parodia
  • gra ze słowem
  • konstrukcja formy przewrotnej

4. przyczyna i funkcja mieszania form

5. karnawalizacja formy teatralnej – wzniosłość zdegradowana i codzienność uwznioślona

Reżyserzy, których prace stanowią przykład "gatunkowego pomieszania":

  • Tadeusz Kantor
  • Krystian Lupa
  • Jerzy Grzegorzewski
  • Mikołaj Grabowski
  • Andrzej Dziuk
  • Piotr Cieplak,
  • Grzegorz Jarzyna
  • Krzysztof Warlikowski
  • Paweł Miśkiewicz
  • Jan Klata
  • Maja Kleczewska

Autor pracy może wybrać i omówić dowolne spektakle i reżyserów, ważne, aby spektakle stanowiły przykład mieszania form. Istotna jest również analiza wybranych przedstawień.

Bibliografia (do wyboru – w miarę możliwości dostępu):

  • Ch. Balm, Wprowadzenie do nauki o teatrze, Warszawa 2002
  • E. Barba, N. Savarese, Sekretna sztuka aktora. Słownik antropologii teatru, przekł. G. Ziółkowski, G. Godlewski, J. Fret, A. Jelewska-Michaś i in., Wrocław 2005
  • J. Błoński, Witkacy, Kraków 2001
  • H. Ch. Béhar, Dada i surrealizm w teatrze, przekł. P. Szymanowski, Warszawa 1975
  • B. Brecht, Małe organon dla teatru, przekł. A. Sowiński, "Pamiętnik Teatralny" 1955 z. 1
  • B. Brecht, Wartość mosiądzu, przekł., wybór i noty Werner Hecht, Warszawa 1975
  • M. Carlson, Performans, przekł. E. Kubikowska, Warszawa 2007
  • B. Danowicz, Był cyrk olimpijski..., Warszawa 1984
  • M. Dziewulska, Inna obecność, Warszawa 2009 [cz. 1: Teatr]
  • Encyklopedia kultury. Teatr – Widowisko, red. M. Fik, Warszawa 2000
  • D. Fox, Aktorstwo kabaretowe - zabawa; zawód; sztuka, w: Od symbolizmu do postteatru, red. E.Wąchocka, Warszawa 1996
  • D. Fox, Stan badań nad teatrem kabaretowym i rewiowym, w: Teatrologia polska u schyłku XX wieku, red. J. Michalik i A. Marszałek, Kraków 2001
  • D. Fox, Kabarety i rewie międzywojennej Warszawy: Z prasowego archiwum Dwudziestolecia, Katowice 2007 [Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach]
  • P. Gruszczyński, Ojcobójcy. Młodsi zdolniejsi w teatrze polskim, Warszawa 2003
  • Historia teatru, red. J.R. Brown, przekł. H. Baltyn-Karpińska, Warszawa, Świat Książki, 1999 [Ch. Innes, Teatr po I i II wojnie światowej, ss. 380 – 444] oraz wyd. drugie: Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007
  • I. Kiec, Wyprzedaż teatru w ręce błazna i arlekina... czyli o kabarecie, Poznań 2001
  • I. Kiec, W kabarecie, Wrocław 2004 [seria: "A to Polska właśnie"]
  • J. Kopciński, Witkacy idzie na "Operetkę", "Teatr" 2000 nr 9
  • D. Kosiński, Polski teatr przemiany, Wrocław 2007
  • T. Kowzan, O autonomiczności sztuki widowiskowej, "Pamiętnik Teatralny" 1970, z. 1-2, przedr. m.in. w: Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, t. 2, Wrocław 2003
  • J. Limon, Piąty wymiar teatru, Gdańsk 2006
  • D. Kuźnicka, Obszary zwątpień i nadziei : inscenizacje Jerzego Grzegorzewskiego 1966-2005, Warszawa 2006
  • W. Meyerhold, Przed rewolucją, przekł. J. Koenig, Warszawa 1988
  • E. Morawiec, Powidoki teatru, Kraków 1991
  • E. Morawiec, Jerzy Grzegorzewski: mistrz światła i wizji, Kraków 2006
  • G. Niziołek, Grzegorzewski – piętra teatru, "Teatr" 1988, nr 3
  • G. Niziołek, Oh, les beaux jours, "Teatr" 1993, nr 4
  • G. Niziołek, Ach, iskrą tylko!, "Teatr" 1994, nr 5
  • G. Niziołek, Sny, komedie, medytacje, Kraków 2000
  • P. Pavis, Słownik terminów teatralnych, przekł. i oprac. S. Świontek, Wrocław 1998
  • E. Piscator, Teatr polityczny, przekł. i wstęp R. Szydłowski, Warszawa 1982
  • T. Plata, Być i nie być : kategoria obecności w teatrze i performansie ostatniego półwiecza, Warszawa 2009
  • K. Pleśniarowicz, Przestrzenie deziluzji. Współczesne modele dzieła teatralnego, Kraków 1996
  • K. Pleśniarowicz, Kantor, Wrocław 1997
  • K. Pleśniarowicz, Ostatni spektakl Kantora – rekonstrukcja idei, "Dialog" 1994, nr 2
  • M. Porębski, Tadeusz Kantor i nowa wolność artystycznego języka, "Dialog" 1990, nr 7
  • Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, t.1-2 (wybrane teksty), Wrocław 2003
  • M. Prussak, Wielka magia teatru, "Teatr" 1998 nr 11
  • Z. Raszewski, Teatr w świecie widowisk. Dziewięćdziesiąt jeden listów o naturze teatru, Warszawa 1991
  • D. Ratajczakowa, Teatralność i sceniczność [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, t.1, Wrocław 2003
  • R. Schechner, Performatyka: Wstęp, przekł. T. Kubikowski, Wrocław 2006
  • L. Sokół, Groteska w teatrze S.I. Witkiewicza, Wrocław 1973
  • Strategie publiczne, strategie prywatne. Teatr polski 1990-2005, red. T. Plata, Warszawa 2006
  • B. Świąder, W metafizycznej dziurze. Teatr Witkacego w Zakopanem, Gdańsk 2004
  • A. Tairow, Notatki reżysera i proklamacje artysty, przekł. J. Ludawska, wstęp i noty J. Koenig, Warszawa 1979
  • Teatr - media – kultura, red. E. Wąchocka, D. Fox, Katowice 2006
  • J. Walaszek, Ślady przedstawień, Warszawa 2008
  • E. Wachtangow, Poszukiwania, przekł. H, Bieniewski, wstęp H. Bieniewski i E. Csató, Warszawa 1967
  • "Dialog" 1989 nr 1: PRÓBY ZAPISU: Cricot 2 – "Nigdy już tu nie powrócę".
  • zeszyty monograficzne "Notatnika Teatralnego" oraz "Pamiętnika Teatralnego" – na portalu: www. witryna czasopism znajdują się spisy treści obu tych periodyków – "Notatnika..." od roku 1999, a "Pamiętnika..." – od 2001 ["Didaskalia", "Dialog" i "Teatr" – od 2000 roku]
  • recenzje spektakli zamieszczone w prasie codziennej, miesięczniku "Teatr" i dwumiesięczniku "Didaskalia" – od 2004 roku recenzje i omówienia prasowe działalności poszczególnych reżyserów zamieszczane są na portalu: www.e-teatr.pl