Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Uczeń

XXXII OLiJP – Test językowy A i B

I.

1. Uzupełnij poniższe zdania, używając poprawnych form wyrazów podanych w nawiasie. Liczebniki zapisz słowami.

A: Skarb został ukryty za ( 3 wrota) ...
Babcia była dumna ze swoich (2 wnuczęta) ...
Komisja rozmawiała z (300 kandydaci) ...
Wróciliśmy do Warszawy przed (1,5 tydzień) ...

B: Nad (2 drzwi ) ... wiszą kinkiety.
Droga była pusta, jeśli nie liczyć suki z (5 szczenięta) ...
Dziś na dworze będzie do (5 stopnie ) ... mrozu.
Zjedliśmy obiad przed (1,5 godzina) ...

2. Wpisz poprawne formy zaimków podanych w nawiasach.

A: (ON) ... nie lubię, (TY) ... – bardzo.
Komu to dali? (JA) ...!
(TY) ... nie można tak traktować!

B: Może (TY) ... tak, ale (JA) ... to nie odpowiada.
(ON) ... też się ona podoba.
(JA) ... udało się dojść do celu najszybciej.

II. Odpowiednie wyrazy połącz strzałkami w taki sposób, żeby wskazać, który z nich jest podstawą słowotwórczą, a który – wyrazem pochodnym. W każdym wyrazie pochodnym wyodrębnij temat słowotwórczy i formant.

A: zmarszczyć     zmarszczka     marszczyć     marnować
    kawalerski     kawaler     kawaler     kawał

B: chuligański     chuliganeria     chuligan     hulaka
    prać     przepierka     przeprać     przeprawa

III.

1. Jakie nazwy własne – do kogo lub czego się odnoszące – stoją u podstaw następujących formacji słowotwórczych? Objaśnij znaczenia tych formacji, uwzględniając ich związek z wyrazem podstawowym.

A: hermetyczny – ...
prometeizm – ...

B: letarg – ...
satyryczny – ...

2. Jakie rzeczowniki utworzono od następujących nazwisk postaci historycznych?

A: Vincenz Priessnitz (1799-1851) – twórca nowoczesnego wodolecznictwa, wynalazca urządzenia do kąpieli natryskowej. ....

John Dalton (1766-1844) – chemik i fizyk brytyjski, który spostrzegł u siebie i swojego brata wadę wzroku polegającą na nieodróżnianiu kolorów i opisał tę przypad łość w relacji dla Manchesterskiego Towarzystwa Literackiego i Filozoficznego. ...

B: Sylvester Graham (1794-1851) – amerykański prekursor zdrowego trybu życia, propagator diety złożonej z chleba pieczonego w domu, surowego ziarna, owoców i jarzyn. ...

Antoine Joseph Sax (1814-1894) – wynalazca muzycznego instrumentu metalowego w formie rury wygiętej na kształt fajki. ...

IV. Określ źródła podanych niżej związków frazeologicznych (np. kozioł ofiarny – Biblia, wiele hałasu o nic – literatura, męki Tantala – mitologia, ktoś wstąpił w szranki – dawne zwyczaje itp.). Do każdego związku dopisz inny przykład o tym samym pochodzeniu.

V. Z podanych wyrazów (użytych w odpowiedniej formie i stosownych połączeniach – ewentualnie z innymi wyrazami) utwórz 4 związki frazeologiczne. Objaśnij ich znaczenia.

A: GŁOWA     STRACIĆ     SERCE     ZAWRACAĆ / ZAWRÓCIĆ
B: NOS     MIEĆ     GŁOWA     ZADZIERAĆ
1. ...
2. ...
3. ...
4. ...

VI. W podanych wypowiedzeniach złożonych:

1. określ typy zdań podrzędnych;
2. podkreśl orzeczenia w zdaniach nadrzędnych;
3. zaznacz znakiem "+" te orzeczenia, które wymagają uzupełnienia treści, co tu zostało wyrażone zdaniem podrzędnym.

A:

1. Wychowawca wyraził przekonanie, że na zimowisku będziemy się dobrze bawić.
2. Okazuje się, że w najbliższy wtorek będzie klasówka z fizyki.
3. Wieczorem zza drzwi mieszkania Marka dochodziła tak głośna muzyka, że sąsiedzi nie mogli zasnąć.
4. Rodzice Ewy zauważyli, że ostatnio dużo czasu poświęca ona lekturze książek historycznych.

B:

1. W lecie rodzice Ani zamieszkali tam, gdzie już od miesiąca przebywała jej bab.
2. Andrzej pochodził z tego regionu Polski, gdzie o krawacie mówiło się "krawatka".
3. Magda przyjechała z Krakowa, gdzie odwiedzała rodzinę.
4. Nie powiedzieliśmy mamie, gdzie ostatnio widzieliśmy naszego starszego brata.

VII.

Tajemniczeją rzeczy, fantastycznieją zdania,
I mówić coraz trudniej, i milczeć coraz boleśniej,
Obrastają natrętnym szeptem głębiny mieszkania,
Krzesło przy stole zaczęte, melodią kończy się we śnie.
Z dnia na dzień więcej znaczy każde słowo codzienne,
Mchem wieków obrośnięte, korci ukrytą pierwszyzną.
Przykładam ucho do mebli, słyszę szumy tajemne:
Skarżą się dęby, skarżą i płaczą za ojczyzną.

1. Z podanego wiersza wypisz formacje słowotwórcze będące neologizmami poetyckimi. Od jakich wyrazów zostały utworzone? Co znaczą?
2. Jakim terminem są określane pary wyrazów takich, jak: A: mówić-milczeć, mądry-głupi, B: zacząć-kończyć, bogaty-biedny itp.?
3. Podaj synonim słowa A: korci, B: natrętny użytego w wierszu.
4. Objaśnij znaczenie słowa pierwszyzna w wierszu Tuwima.
5. Jak się nazywa dział językoznawstwa zajmujący się pochodzeniem wyrazów?
6. Do jakiej części mowy należą formy obrastają i obrośnięte?
7. Które z nich jest formą nieosobową? Jaka to forma?
8. Wypisz z wiersza parę rymową, która nie stanowi rymu gramatycznego. Do jakich części mowy należą użyte w niej wyrazy?

Źródło: www.olijp.p9.pl.