Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Uczeń

XXXIII OLiJP – Test językowy A i B

I. Jaka funkcja dominuje w każdej z poniższych wypowiedzi w opisanych sytuacjach? Przy wypowiedzi wpisz cyfrę, którą oznaczona jest odpowiednia funkcja.

Funkcje: 1 – komunikatywna (informacyjna); 2 – impresywna (perswazyjna, nakłaniająca); 3 – emotywna (ekspresywna); 4 – fatyczna; 5 – poetycka (estetyczna); 6 – metajęzykowa (metalingwistyczna); 7 – performatywna (sprawcza); 8 – magiczna.

A:

1. Słowo "demokracja" znaczy przecież tyle co "władza ludu". (w czasie dyskusji)
2. Nadaję Ci imię XXX. Płyń po morzach i oceanach! (słowa matki chrzestnej statku)
3. Czy mógłby pan otworzyć okno? (słowa skierowane do współpasażera w przedziale pociągu)

B:

1. A niech to licho weźmie! (słowa człowieka, któremu się coś nie udało)
2. Gdyby kózka nie skakała, toby smutne życie miała! (słowa fraszki)
3. XXX Zjazd Polskiego Towarzystwa Biocybernetycznego uważam za otwarty! (słowa przewodniczącego zjazdu)

II. Wybór formy liczby pojedynczej lub mnogiej nie zawsze uzależniony jest od względów znaczeniowych, tzn. nie zawsze forma liczby pojedynczej oznacza jeden element (lub odnosi się do jednego elementu), a forma liczby mnogiej – wiele elementów (lub odnosi się do wielu elementów). Które z poniższych przykładów mogą służyć do uzasadnienia takiej wypowiedzi (zakreśl literę poprzedzającą wybrane zdanie).

A:

1. Ten facet ma dwa samochody.
2. Kupiłem marchew i fasolę.
3. Co, kolego, powiecie na ten temat?

B:

1. Bardzo lubię konfiturę z agrestu.
2. Andrzej przeczytał już tę książkę.
3. Kolego, przygotujcie to, z łaski swojej, na jutro!

III. Uzupełnij tabelę zgodnie z podanym wzorem. W ten sposób przeanalizujesz pod względem słowotwórczym wskazane przymiotniki.

IV. Uzupełnij brakujące fragmenty przysłów. Objaśnij jednym zdaniem sens każdego z nich.

A:

1. ... na pstrym koniu jeździ
2. Gdzie drwa rąbią, ...
3. Zły to ptak ...

B:

1. Na złodzieju ...
2. ... konia tuczy
3. ... i rak ryba

V. Spośród dwu zaproponowanych w każdej parze rzeczowników wybierz jeden, który tworzy ze wskazanym słowem poprawny związek frazeologiczny:

A:

1. rolę / funkcję odgrywać ...
2. piętno / wrażenie wycisnąć ...

B:

1. straty / krzywdę wyrządzić ...
2. obrażenia / śmierć ponieść ...

VI. Podane zdania pojedyncze przekształć w dwa wypowiedzenia złożone, które spełniają następujące warunki:

1. pierwsze wypowiedzenie zawiera zdanie podrzędne rozwijające i zdanie podrzędne okolicznikowe przyczyny;
2. drugie wypowiedzenie zawiera zdanie podrzędne podmiotowe A: i zdanie podrzędne okolicznikowe przyzwolenia, B: w środku którego znajduje się zdanie podrzędne innego typu.

A: Dziś przed południem widziałem Janka. Szedł w kierunku kina. Zdziwiło mnie to. Powinien być przecież w szkole.

B: Wczoraj spotkałem siostrę Janka. Przywitała się ze mną przyjaźnie. Ucieszyło mnie to. Na ogół mnie nie zauważa.

VII. Jaki typ zjawiska semantycznego (np. metonimia, ironia itp.), wykorzystywanego w funkcji środka stylistycznego, można rozpoznać w podanych wyrażeniach potocznych?

A:

1. Przyjął go pod swój dach ...
2. Los się do mnie uśmiechnął ...
3. Wiatr wyje ...

B:

1. Liczył siedem wiosen ...
2. Mówiłem ci to tysiąc razy ...
3. Bieda piszczy ...

VIII.

Gulistan – mówi – to ogród róż,
w ogrodzie – mówi – strumienie.
Róże? na skronie – mówi – róże włóż,
strumienie – mówi – to cienie.
Kto mówi? – mówi. – To kilka chwil.
Świat – mówi – jak lalka znika.
Ach, to nic – mówi – to tylko tryl.
Kto mówi? Mówi muzyka.
Jeszcze się podnieś, jeszcze się schyl,
przebiegnij po klawiaturze.
To nic nie znaczy, to tylko tryl,
to tylko z trylów róże.
To są te gaje prawdziwych snów,
te dłonie i te dotyki,
i to, co wznosi się, i znów, i znów
plastyczniejące muzyki.
Nie krzycz, nie trzeba – już tyle lat...
to wszystko nic nie znaczy...
Widzisz te mgły? te mgły to świat,
to jest krew twej rozpaczy.
I znowu w górę, i znów, i znów
wyrastającym trylem;
a może dosyć trylów i słów?
poczekaj, jeszcze chwilę.
Jeszcze chwileczkę, małą jak tryl,
świt także będzie wkrótce.
Słabnij czy mężniej, wątp czy się sil –
śmierć zagra ci na dudce.
Gulistan – mówi – to ogród róż,
w ogrodzie – mówi – strumienie.

tryl – ozdobnik muzyczny: szybkie powtórzenia dźwięku głównego i sąsiedniego dźwięku wyższego.

1. Jaki sposób przedstawiania wypowiedzi postaci (mowa niezależna?, mowa zależna?, mowa pozornie zależna?) występuje w początkowej i końcowej części przytoczonego tekstu?
2. Podaj kilka innych czasowników mogących pełnić tę samą funkcję wprowadzania wypowiedzi postaci, co czasownik mówi (wymień 4 przykłady).
3. Wskaż środki językowe współtworzące brzmieniową organi­zację przytoczonego fragmentu (wymień po l przykładzie różnych zjawisk).
   1. Powtórzenie leksykalne ...
   2. Paralelizm składniowy ...
   3. Anafora ...
   4. Rym męski ...
   5. Rym żeński ...
   6. Instrumentacja głoskowa (jakie dźwięki mowy?)
   
   (Uwaga: są to tylko niektóre środki językowe współtworzące melodyjność i wyrazistość brzmieniową tego fragmentu).
   
   
4. Używając symboli A B C D itd. przy zakończeniach kolejnych wersów, oznacz schemat rymowy podanego fragmentu wiersza.
5. Wypisz z tego fragmentu rym/y/ gramatyczny/e/. Określ jego/ich formę fleksyjną.
6. Co wyznacza ramę kompozycyjną tego "koncertu" w obrębie poematu Gałczyńskiego?

Źródło: www.olijp.p9.pl.