CVII. Teoria dzieła literackiego Romana Ingardena

  1. Dwuwymiarowa budowa dzieła literackiego, wielofazowość, warstwowość.
  2. Wielofazowość: rozpiętość dzieła od początku do końca, następstwo faz. Które dziedziny sztuki posiadają podobny rys strukturalny, a które go nie posiadają?
  3. Pojęcie warstwy i charakterystyka warstwowej budowy dzieła literackiego (warstwa językowo-brzmieniowa, warstwa językowo-znaczeniowa, warstwa uschematyzowanych wyglądów, warstwa przedmiotów przedstawionych).
  4. Polifoniczny zestrój jakości estetycznych. Przykłady jakości związanych z poszczególnymi warstwami (jakim warstwom należałoby przyporządkować jakości związane a) z rytmem, b) kompozycją fabularną, c) opisem postaci, d) synestezją, e) budową składniową zdań, f) jasnością lub niejasnością znaczeniową wypowiedzi).
  5. Jakości metafizyczne i ich związek z warstwą świata przedstawionego.
  6. Dzieło literackie i jego konkretyzacje. Schematyczność i miejsca niedookreślenia dzieła literackiego. Rola czytelnika w procesie konkretyzowania utworu. Warunki poprawnej konkretyzacji. Konkretyzacja estetyczna i konkretyzacja poznawcza. Na czym polega "życie" dzieła literackiego?
  7. Fikcja jako wyznacznik literackości. Teoria quasi-sądów. Funkcje dzieła literackiego.
  8. Intersubiektywny charakter dzieła literackiego. Fundamenty bytowe dzieła. Czy pismo (druk) należy do dzieła literackiego?

Prace Ingardena:

  • Das literarische Kunstwerk. Eine Untersuchung aus dem Grenzgebiet der Ontologie, Logik und Literaturwissenschaft, Halle 1931. Przekład polski: O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przekładu dokonała M. Turowicz, Warszawa 1960.
  • O poznawaniu dzieła literackiego, Lwów 1937. Przedruk w: Studia z estetyki, t. 1, Warszawa 1657. Zob. także przekład niemieckiej wersji tej książki: O poznawaniu dzieła.
  • Szkice z filozofii literatury, Łódź 1947.
  • Studia z estetyki, t. 1-3, Warszawa 1957, 1958, 1970.

Opracowania:

  • K. Bartoszyński, O niektórych założeniach estetyki Romana Ingardena, w: W kręgu filozofii Romana Ingardena, red. W. Stróżewski i A. Węgrzecki, Warszawa-Kraków 1995.
  • K. Bartoszyński, Teoria miejsc niedookreślenia na tle Ingardenowskiego systemu filozoficznego, w: Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Wrocław 1982 (przedruk w: K. Bartoszyński, Teoria i interpretacja. Szkice literackie, Warszawa 1985).
  • M. Głowiński, O konkretyzacji, w: Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977.
  • Z. Majewska, Książeczka o Ingardenie. Szkic biograficzny, Lublin 1995.
  • H. Markiewicz, Roman Ingarden o dziele literackim, "Estetyka" R. 2: 1961.
  • H. Markiewicz, Twórczość Romana Ingardena a rozwój badań literackich, w: Fenomenologia Romana Ingardena, "Studia Filozoficzne" wydanie specjalne, Warszawa 1972.
  • J. Pelc, Zdanie a sąd w dziele literackim (wartość logiczna i charakter asertoryczny quasi-sądu), "Estetyka" R. 3: 1962.
  • K. Rosner, Ingardenowska koncepcja budowy dzieła literackiego jako źródło inspiracji do analizy komunikacji artystycznej, "Studia Semiotyczne" R. 5: 1974.
  • K. Rosner, Świat przedstawiony a funkcja poznawcza dzieła literackiego, w: Problemy teorii literatury, t. 2, red. H. Markiewicz, Wrocław 1976.
  • A. Szczepańska, Estetyka Romana Ingardena, Warszawa 1989.
  • A. Tyszczyk, Estetyczne i metafizyczne aspekty aksjologii literackiej Romana Ingardena, Lublin 1993.
  • D. Ulicka, Ingardenowska filozofia literatury, Warszawa 1992.