XLIV. Aleksander Fredro

  • Teatralne doświadczenia Fredry: lwowskie, włoskie, paryskie.
  • Dwa okresy twórczości dramatycznej Fredry (do połowy lat trzydziestych i po r. 1852). Tradycyjne konwencje komediowe w dramatach Fredry: Fredro wobec komedii stanisławowskiej; prekursor dramatu mieszczańskiego przełomu wieków XIX i XX. Dyskusje nad stosunkiem autora Zemsty do romantyków.
  • Odmiany komizmu Fredrowskiego (ze szczególnym uwzględnieniem komizmu językowego).
  • Konstrukcja postaci jako charakterów niejednorodnych. Fredrowe "myślenie akcją".
  • Dworek i rezydencja, oberża i inne miejsca podróżne – przestrzeń w dramatach Fredry.
  • Poetyckie walory komedii Fredrowskich. Poezja i humor.
  • Postawy Fredry wobec rzeczywistości: między filozoficzną afirmacją a demaskacją satyryczną. Tradycjonalizm pisarza.
  • Odmiany gatunkowe i konstrukcyjne dramatu Fredrowskiego – np. "komedia serio", farsa, jednoaktówka, libretto operowe.
  • Śluby panieńskie jako niezwykły utwór o miłości i młodości – miłość u Fredry a miłość romantyczna – psychologia uczucia: "magnetyzm serc" – finezja intrygi – liryzm i humor – typy postaci – Śluby... jako utwór sceniczny.
  • Małe formy literackie w komediach Fredry (bajka, list, przysłowie, aforyzm). Fredro – bajkopisarz i aforysta (Zapiski starucha)
  • Fredro na scenie; zalety Fredrowskiego wiersza.

Utwory:

  • Dramaty Fredry (wierszem i prozą) wg: Pisma wszystkie, Wydanie krytyczne, oprac. S. Pigoń, Warszawa 1955-1980; Pan Geldhab, Mąż i żona, Damy i huzary, Gwałtu, co się dzieje, Pan Jowialski, Zemsta, Śluby panieńskie, Dożywocie, Wielki człowiek do małych interesów, Wychowanka, Rewolwer, Świeczka zgasła, Zapiski starucha (Pisma, t. XIII), Bajki.

Źródła pomocnicze:

  • F. Zabłocki, Fircyk w zalotach i Sarmatyzm; C. Goldoni, Sługa dwóch panów; A. Musset, Nie igra się z miłością; M. Gogol, Rewizor.

Opracowania:

  • W. Borowy, Ze studiów nad Fredrą, Kraków 1921.
  • S. Dąbrowski, R. Górski, Fredro na scenie, Warszawa 1962.
  • M. Inglot, Świat komedii Fredrowskich, Wrocław 1986.
  • J. Kleiner, "Śluby panieńskie" i "Zemsta" jako komedie antyromantyczne, w: O Krasickim i Fredrze. Dziesięć rozpraw, Wrocław 1956.
  • S. Kołaczkowski, Osobowość i postawa poetycka Fredry, w: Portrety i zarysy literackie, oprac. S. Pigoń, Warszawa 1968.
  • E. Kucharski, Między teorią a historią literatury, wybór i oprac. A. Hutnikiewicz, Warszawa 1986 (stąd: prace fredrologiczne).
  • B. Lasocka, Aleksander Fredro. Drogi życia, Warszawa 2001.
  • S. Pigoń, W pracowni Aleksandra Fredry, Warszawa 1956.
  • K. Poklewska, Aleksander Fredro, Warszawa 1977.
  • D. Ratajczakowa, Komedia oświeconych 1752-1795, Warszawa 1993, rozdz. V.
  • J.M. Rymkiewicz, Aleksander Fredro jest w złym humorze, Warszawa 1977 (stąd: esej Obłoki nad Wysokim Zamkiem).
  • D. Siwicka, Romantyzm 1822-1863, Warszawa 1995, rozdz. XV.
  • D. Siwicka, Śmiech jowialny. "Pan Jowialski" Aleksandra Fredry, w: Trzynaście arcydzieł romantycznych, red. E. Kiślak i M. Gumkowski, Warszawa 1996.
  • T. Sivert przy współpracy E. Heise (oprac.), Aleksander Fredro, Warszawa 1975.
  • J. Trzynadlowski, Małe formy literackie, Wrocław 1977.
  • M. Ursel, O wierszach Aleksandra Fredry, Wrocław 1922.
  • A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1997, cz. 2, rozdz. IX.
  • K. Wyka, Aleksander Fredro, w: Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831- –1863, t. I, red. M. Janion. B. Zakrzewski, M. Dernałowicz, Kraków 1975.
  • K. Wyka, Wstęp w: A. Fredro, Pisma wszystkie, oprac. S. Pigoń, t. I, Warszawa 1955.
  • B. Zakrzewski, Fredro z paradyzu. Studia i szkice, Wrocław 1976.