Morf

– tekstowa realizacja morfemu. W formach wyrazowych występujących w konkretnym tekście można wskazać morfy, a nie morfemy (np. formy domek i domku dzielą się na następujące morfy: dom-ek-Ø i dom-k-u). W obu tych formach morfy dom- są realizacjami tego samego morfemu dom, morfy -Ø i -u to odpowiednio realizacje czterech morfemów fleksyjnych: dwóch abstrakcyjnych morfemów mających realizację zerową i tworzących odpowiednio mianownik i biernik l.poj. i dwóch morfemów u tworzących dopełniacz i miejscownik l.poj., natomiast morfy -ek- i -k- to dwa warianty tego samego morfemu (allomorfy) k o funkcji zdrabniającej. Podobnie morfem nog reprezentowany jest w tekstach przez różne allomorfy: nog- (nog-a), nog'- (nog-i), nodz- (nodz-e), nóg- (nóg-Ø), nóż- (nóż-k-a), noż- (noż-n-y), nóź- (nózi-a). Zob. morfem.

W praktyce szkolnej zazwyczaj nie używa się terminu "morf" i zamiast niego stosuje się termin "morfem" – zarówno na oznaczenie jednostki języka, jak i na oznaczenie jednostki tekstu.

Allomorfy
- warianty morfemu, różne morfy reprezentujące ten sam morfem w tekstach.

Jeśli nie używa się terminu "morf" (a co za tym idzie "allomorf"), konieczne jest wprowadzenie terminu "wariant morfemu". Inaczej nie byłoby jasne, czym są takie jednostki tekstu, jak przytoczone obok nodz-, nóż-, noż- itp.

Jeden z allomorfów – najbardziej wyrazisty – traktuje się zwykle jako morf podstawowy i to on symbolizuje cały morfem (w przytoczonym wyżej przykładzie jest to morf nog).

Źródło: Słownik gramatyki języka polskiego, pod red. W. Gruszczyńskiego, J. Bralczyka, Warszawa 2002.