Deklinacje i koniugacje
Deklinacja rzeczowników | Deklinacja mieszana
Deklinacja przymiotników | Koniugacje czasowników
Deklinacja męska: | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | -ø, -o | -owie, -i, -y, -e |
D. | -a, -u | -ów, -i, -y |
C. | -u, -owi | -om |
B. | -a, -ø | -ów, -i, -y, -e |
N. | -em | -ami, -mi |
Msc. | -e, -u | -ach |
W. | -e, -u | -owie, -i, -y, -e |
Deklinacja żeńska: | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | -a, -i, -ø | -y, -i, -e |
D. | -y, -i | -ø, -i, -y |
C. | -e, -i, -y | -om |
B. | -ę, -ø | -y, -i, -e |
N. | -ą | -ami, -mi |
Msc. | -e, -i, -y | -ach |
W. | -o, -i, -y | -y, -i, -e |
Deklinacja nijaka: | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | -o, -e, -ę | -a |
D. | -a | -ø, -i, -y |
C. | -u | -om |
B. | -o, -e, -ę | -a |
N. | -em | -ami |
Msc. | -e, -u | -ach |
W. | -o, -e, -ę | -a |
Wyróżnia się również DEKLINACJĘ MIESZANĄ RZECZOWNIKÓW, do której należą rzeczowniki odmieniające się wg różnych wzorów, najczęściej ze wzgl. na swoją nietypową – z punktu widzenia znaczenia tych rzeczowników – budowę morfologiczną, np.:
1. Rzeczowniki rodzaju męskiego z końcówką M. lp. -a, takie jak: starost-a, wojewod-a, radc-a, oraz nazwiska na -a: Kmit-a, Pomst-a, i -o: Kościuszk-o, Fredr-o, Siemaszk-o:
Deklinacja mieszana (starosta, wojewoda itd.): | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | -a | -owie |
D. | -y | -ów |
C. | -e | -om |
B. | -ę | -ów |
N. | -ą | -ami |
Msc. | -e | -ach |
W. | -o | -owie |
2. Rzeczownik męski książ-ę:
Deklinacja mieszana (książę): | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | książ-ę | książ-ęt-a |
D. | księci-a książ-ęci-a | książ-ąt-ø |
C. | księci-u książ-ęci-u | książ-ęt-om |
B. | księci-a książ-ęci-a | książ-ąt-ø |
N. | księci-em książ-ęci-em | książ-et-ami |
Msc. | księci-u książ-ęci-u | książ-ęt-ach |
W. | książ-ę | książ-ęta |
3. Rzeczowniki męskie mające formę przymiotników, np. myśliw-y, służąc-y, gajow-y, leśnicz-y, budownicz-y, które odmieniają się wg deklinacji przymiotnikowej:
Deklinacja mieszana (myśliwy, służący): | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | -y | -i, -y |
D. | -ego | -ych |
C. | -emu | -ym |
B. | -ego | -ych |
N. | -ym | -ymi |
Msc. | -ym | -ych |
W. | -y | -i, -y |
4. Rzeczowniki męskie typu hrabi-a, margrabi-a, sędzi-a odmieniają się wg mieszanej deklinacji rzeczownikowo-przymiotnikowej:
Deklinacja mieszana (sędzia): | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | sędzi-a | sędzi-owie |
D. | sędz-i sędzi-ego | sędzi-ów |
C. | sędz-i sędzi-emu | sędzi-om |
B. | sędzi-ę sędzi-ego | sędzi-ów |
N. | sędzi-ą | sędzi-ami |
Msc. | sędz-i | sędzi-ach |
W. | sędzi-o | sędzi-owie |
5. Rzeczowniki pochodzenia greckiego lub łacińskiego zakończone na -um, np. muzeum, liceum, technikum, plenum, gimnazjum, odmieniają się wg wzoru:
Deklinacja mieszana (muzeum): | ||
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
M. | muzeum-ø | muze-a |
D. | muzeum-ø | muze-ów |
C. | muzeum-ø | muze-om |
B. | muzeum-ø | muze-a |
N. | muzeum-ø | muze-ami |
Msc. | muzeum-ø | muze-ach |
W. | muzeum-ø | muze-a |
Zestawienie końcówek deklinacyjnych przymiotnika
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | ||||
r. męski | r. nijaki | r. żeński | r. męskoosobowy | r. niemęskoosobowy | |
M. | -y, -i | -e | -a | -i, -y | -e |
D. | -ego | -ego | -ej | -ich, -ych | -ich, -ych |
C. | -emu | -emu | -ej | -im, -ym | -im, -ym |
B. | -ego | -e | -ą | -ich, -ych | -e |
N. | -im, -ym | -im, -ym | -ą | -imi, -ymi | -imi, -ymi |
Msc. | -im, -ym | -im, -ym | -ej | -ich, -ych | -ich, -ych |
W. | -y, -i | -e | -a | -i, -y | -e |
Tradycyjny podział czasowników na koniugacje
(wg końcówek fleksyjnych)
Koniugacja I: -ę, -esz | ||
Os. | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
1. | pij-ę | pij-emy |
2. | pij-esz | pij-ecie |
3. | pij-e | pij-ą |
Koniugacja II: -ę // -isz, -ysz | ||
Os. | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
1. | widz-ę | widz-imy |
2. | widz-isz | widz-icie |
3. | widz-i | widz-ą |
Koniugacja III: -am, -asz | ||
Os. | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
1. | czyt-am | czyt-amy |
2. | czyt-asz | czyt-acie |
3. | czyt-a | czyt-ają |
Koniugacja IV: -em, -esz | ||
Os. | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
1. | umi-em | umi-emy |
2. | umi-esz | umi-ecie |
3. | umi-e | umi-eją |