Deklinacje i koniugacje

Deklinacja rzeczowników | Deklinacja mieszana
Deklinacja przymiotników | Koniugacje czasowników

Odmiana rzeczowników Początek

Deklinacja męska:
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.-ø, -o-owie, -i, -y, -e
D.-a, -u-ów, -i, -y
C.-u, -owi-om
B.-a, -ø-ów, -i, -y, -e
N.-em-ami, -mi
Msc.-e, -u-ach
W.-e, -u-owie, -i, -y, -e
Deklinacja żeńska:
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.-a, -i, -ø-y, -i, -e
D.-y, -i-ø, -i, -y
C.-e, -i, -y-om
B.-ę, -ø-y, -i, -e
N.-ami, -mi
Msc.-e, -i, -y-ach
W.-o, -i, -y-y, -i, -e
Deklinacja nijaka:
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.-o, -e, -ę-a
D.-a-ø, -i, -y
C.-u-om
B.-o, -e, -ę-a
N.-em-ami
Msc.-e, -u-ach
W.-o, -e, -ę-a

Początek Wyróżnia się również DEKLINACJĘ MIESZANĄ RZECZOWNIKÓW, do której należą rzeczowniki odmieniające się wg różnych wzorów, najczęściej ze wzgl. na swoją nietypową – z punktu widzenia znaczenia tych rzeczowników – budowę morfologiczną, np.:

1. Rzeczowniki rodzaju męskiego z końcówką M. lp. -a, takie jak: starost-a, wojewod-a, radc-a, oraz nazwiska na -a: Kmit-a, Pomst-a, i -o: Kościuszk-o, Fredr-o, Siemaszk-o:


Deklinacja mieszana (starosta, wojewoda itd.):
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.-a-owie
D.-y-ów
C.-e-om
B.-ów
N.-ami
Msc.-e-ach
W.-o-owie

2. Rzeczownik męski książ-ę:


Deklinacja mieszana (książę):
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.książ-ęksiąż-ęt-a
D.księci-a     książ-ęci-aksiąż-ąt-ø
C.księci-u     książ-ęci-uksiąż-ęt-om
B.księci-a     książ-ęci-aksiąż-ąt-ø
N.księci-em   książ-ęci-emksiąż-et-ami
Msc.księci-u     książ-ęci-uksiąż-ęt-ach
W.książ-ęksiąż-ęta

3. Rzeczowniki męskie mające formę przymiotników, np. myśliw-y, służąc-y, gajow-y, leśnicz-y, budownicz-y, które odmieniają się wg deklinacji przymiotnikowej:


Deklinacja mieszana (myśliwy, służący):
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.-y-i, -y
D.-ego-ych
C.-emu-ym
B.-ego-ych
N.-ym-ymi
Msc.-ym-ych
W.-y-i, -y

4. Rzeczowniki męskie typu hrabi-a, margrabi-a, sędzi-a odmieniają się wg mieszanej deklinacji rzeczownikowo-przymiotnikowej:


Deklinacja mieszana (sędzia):
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.sędzi-asędzi-owie
D.sędz-i    sędzi-egosędzi-ów
C.sędz-i    sędzi-emusędzi-om
B.sędzi-ę    sędzi-egosędzi-ów
N.sędzi-ąsędzi-ami
Msc.sędz-isędzi-ach
W.sędzi-osędzi-owie

5. Rzeczowniki pochodzenia greckiego lub łacińskiego zakończone na -um, np. muzeum, liceum, technikum, plenum, gimnazjum, odmieniają się wg wzoru:


Deklinacja mieszana (muzeum):
 Liczba pojedynczaLiczba mnoga
M.muzeum-ømuze-a
D.muzeum-ømuze-ów
C.muzeum-ømuze-om
B.muzeum-ømuze-a
N.muzeum-ømuze-ami
Msc.muzeum-ømuze-ach
W.muzeum-ømuze-a


Zestawienie końcówek deklinacyjnych przymiotnika Początek

Liczba pojedynczaLiczba mnoga
 r. męskir. nijakir. żeńskir. męskoosobowyr. niemęskoosobowy
M.-y, -i-e-a-i, -y-e
D.-ego-ego-ej-ich, -ych-ich, -ych
C.-emu-emu-ej-im, -ym-im, -ym
B.-ego-e-ich, -ych-e
N.-im, -ym-im, -ym-imi, -ymi-imi, -ymi
Msc.-im, -ym-im, -ym-ej-ich, -ych-ich, -ych
W.-y, -i-e-a-i, -y-e


Tradycyjny podział czasowników na koniugacje
(wg końcówek fleksyjnych) Początek

Koniugacja I: -ę, -esz
Os.Liczba pojedynczaLiczba mnoga
1.pij-ępij-emy
2.pij-eszpij-ecie
3.pij-epij-ą
Koniugacja II: -ę // -isz, -ysz
Os.Liczba pojedynczaLiczba mnoga
1.widz-ęwidz-imy
2.widz-iszwidz-icie
3.widz-iwidz-ą
Koniugacja III: -am, -asz
Os.Liczba pojedynczaLiczba mnoga
1.czyt-amczyt-amy
2.czyt-aszczyt-acie
3.czyt-aczyt-ają
Koniugacja IV: -em, -esz
Os.Liczba pojedynczaLiczba mnoga
1.umi-emumi-emy
2.umi-eszumi-ecie
3.umi-eumi-eją