LI. Eliza Orzeszkowa

  • Akces Orzeszkowej do pozytywizmu, poczucie obcości wobec doktryny i jednoczesne przekonanie o jej nieodzowności; powieści tendencyjne, publicystyka, wypowiedzi krytycznoliterackie; filozofia samoograniczenia.
  • Ewolucja Orzeszkowej, poszerzanie pozytywistycznego kręgu i wychodzenie poza ten krąg.
  • Nad Niemnem – arcydzieło sztuki epickiej.
  • Schyłek życia i odkrycie prywatności; etyka obowiązku wobec etyki miłości.
  • Orzeszkowa i kwestia kobieca.
  • "Swoi" i "obcy" – na wielonarodowych Kresach.

Utwory:

  • Orzeszkowej Pan Graba, Marta, Rodzina Brochwiczów, Meir Ezofowicz, Nad Niemnem, Niziny, Dziurdziowie, Cham; zbiory nowel z różnych okresów twórczości ze szczególnym uwzględnieniem nowel "późnych", np. z tomów Iskry, Chwile, Przędze, Gloria victis (zalecane wydanie zbiorowe dzieł Orzeszkowej: Pisma zebrane, t. 1-52 red. J. Krzyżanowski, Warszawa 1947-1953); fragmenty korespondencji, z: Listy zebrane, t. 1-9, red. E. Jankowski, Wrocław 1954-1981; dwie wybrane rozprawy z: Pisma krytycznoliterackie, oprac. E. Jankowski, Wrocław 1959.
  • E. Orzeszkowa, Dnie, oprac. I. Wiśniewska, Warszawa 2001.

Opracowania:

  • J. Bachórz, Pozytywistka na rozdrożu, w: Przełom antypozytywistyczny w polskiej świadomości kulturowej końca XIX wieku, red. T. Bujnicki i J. Maciejewski, Wrocław 1986.
  • J. Bachórz, Wstęp do: Orzeszkowa, Nad Niemnem, Wrocław 1996, BN, s. I, nr 292.
  • G. Borkowska, Dialog powieściowy i jego konteksty (na podstawie twórczości Elizy Orzeszkowej), Wrocław 1988.
  • G. Borkowska, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996 (rozdz. V i VI).
  • J. Detko, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1971.
  • E. Jankowski, Eliza Orzeszkowa, wyd. 4, Warszawa 1980.
  • E. Jankowski, Z różnych sfer. Studia i portrety, Warszawa 1994.
  • K. Kłosiński, "Mimesis" w chłopskich powieściach Orzeszkowej, Katowice 1990.
  • E. Łoch, Topos dworu w "Nad Niemnem" i w wybranych utworach nowelistycznych Elizy Orzeszkowej, w: Nowe stulecie trójcy powieściopisarzy, red. A.Z. Makowiecki, Warszawa 1992.
  • A. Martuszewska, Poetyka polskiej powieści dojrzałego realizmu (1876-1895), Wrocław 1977.
  • A. Martuszewska, Pozycja narratora w powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej, Gdańsk 1970.
  • J. Tomkowski, Mój pozytywizm, Warszawa 1993.
  • J. Tynecki, Orzeszkowej efekt obcości. Proces mieszczanienia we wczesnych powieściach pisarki, w: Światopogląd pozytywizmu. Wybór pism, Łódź 1996.
  • Twórczość Elizy Orzeszkowej, red. K. Stępnik, Lublin 2001.
  • Wokół "Nad Niemnem", red. J. Sztachelska, Białystok 2001.
  • M. Żmigrodzka, Eliza Orzeszkowa, w: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria IV: Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, red. J. Kulczycka-Saloni, H. Markiewicz, Z. Żabicki, Warszawa 1966, t. 2.
  • M. Żmigrodzka, Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965.