X. Kultura w zwierciadle języka

  • Ślady kultury materialnej i obyczajowości w etymologii wyrazów i frazeologii współczesnego języka polskiego.
  • Obraz życia umysłowego oraz kultury duchowej dawnych epok we współczesnej polszczyźnie.
  • Magia i tabu w języku.
  • Stereotypy jako składnik językowego obrazu świata. Językowe wykładniki stereotypizacji (wybrane językowe obrazy zwierząt, niektórych elementów kosmosu, stereotypy narodowości, zawodów, itp.}.

Lektura:

  • Odpowiednie pozycje z Lektury ogólnej, przede wszystkim: 2 (hasło Magia językowa), 3 (hasło Magia językowa), 9, 11, 15, 6 (hasło Frazeologia – świat przez pryzmat frazeologizmów; Słownictwo jako interpretacja świata; Stereotypy językowe), 116, 123 (wybrane studia).

Ponadto:

  • J. Bartmiński, Stereotyp jako przedmiot lingwistyki, w: Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej III, Wrocław 1985, s. 25-53.
  • A. Dąbrowska, Eufemizmy w języku polskim, Wrocław 1995.
  • A. Dąbrowska, Słownik eufemizmów polskich, Warszawa 1998.
  • T. Dobrzyńska, Uwarunkowania kulturowe metafory, w: Konotacja, red. J. Bartmiński, Lublin 1987, s. 155-168; przedruk w: T. Dobrzyńska, Mówiąc przenośnie... Studia o metaforze, Warszawa 1994, s. 79-93.
  • "Etnolingwistyka", t. 13, 2001 (wybrane studia)
  • T. Hołówka, Myślenie potoczne, zwłaszcza rozdz. Co kryje się w przysłowiach?, Warszawa 1986, s. 125-135.
  • Język zwierciadłem kultury, red. H. Zgółka, Poznań 1988. Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990 (wybrane studia). W. Kopaliński, Kot w worku, czyli z dziejów powiedzeń i nazw, Warszawa 1975.
  • W. Kopaliński, Drugi kot w worku, czyli z dziejów nazw i rzeczy, Warszawa 1978.
  • Krawczyk-Tyrpa, Tabu i eufemizmy we frazeologii, w: Problemy frazeologii europejskiej I, red. A.M. Lewicki, Warszawa 1996, s. 81-92.
  • G. Lakoff, M. Johnson, Metafory w naszym życiu, Warszawa 1988.
  • T. Lehr-Spławiński, Język jako zwierciadło kultury narodu, w: Szkice z dziejów rozwoju i kultury języka polskiego, Warszawa 1938. s. 5-45.
  • Z. Leszczyński, Szkice o tabu językowy m, Lublin 1988.
  • J. Maćkiewicz, Internacjonalizmy a językowy obraz świata, "Poradnik Językowy" 1988, z. 7, s. 488-496.
  • J. Maćkiewicz, Metafora a językowy obraz świata, "Etnolingwistyka", t. 3,1990, s. 49-58.
  • M. Marcjanik, Magiczne funkcje słów w kulturach pierwotnych i w działaniu językowym współczesnego człowieka, "Przegląd Humanistyczny" 1981, nr 10-12, s. 111-116.
  • A. Mikołajczuk, Objawy emocji gniewu utrwalone w polskich metaforach potocznych, "Poradnik Językowy" 1994, z. 7, s. 20-29.
  • K. Mosiołek, Stereotypy psa zawarte w języku polskim, "Poradnik Językowy" 1992, z. 4, s. 301-304.
  • A. Pajdzińska, Frazeologia a zmiany kulturowe, "Poradnik Językowy" 1988, z. 7. s. 480-487.
  • A. Pajdzińska, Antropocentryzm frazeologii potocznej, "Etnolingwistyka", t. 3, 1990, s. 59-70.
  • E. Sapir, Kultura, język, osobowość, Warszawa 1978.
  • Słownik mitów i tradycji, red. W. Kopaliński, Warszawa 1985.
  • Słownik stereotypów i symboli ludowych, 1.1: Kosmos, red. J. Bartmiński, z udziałem S. Niebrzegowskiej, cz. 1: Lublin 1996, cz. 2: Lublin 1999.
  • A. Wierzbicka, Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury, w: Problemy wiedzy o kulturze, red. A. Brodzka, M. Hopfinger, J. Lalewicz, Wrocław 1986, s. 103-114.
  • A. Wierzbicka, Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracja w różnych kulturach, "Etnolingwistyka", t. 4, 1991, s. 7-40.
  • W zwierciadle języka i kultury, red. J. Adamowski, S. Niebrzegowska, Lublin 1999 (wybrane studia).