VIII. Znaczenie wyrazu jako jednostki systemu

  • Wyraz – jego znaczenie i odniesienie do rzeczywistości. Treść i zakres wyrazu.
  • Struktura znaczeniowa wyrazu. Problemy związane z opisem znaczenia.
  • Podstawowe relacje semantyczne: synonimia, antonimia, hiponimia, konwersja, sprzeczność. Różnice gramatyczne, stylistyczne, chronologiczne, socjalne, geograficzne, etymologiczne między wyrazami bliskoznacznymi.
  • Wieloznaczność (polisemia) a homonimia. Homonimia pozorna – sposoby dehomonimizacji jednostek.
  • Pojęcie pola semantycznego.
  • Zmiany znaczeniowe wyrazów.

Lektura:

  • Odpowiednie pozycje z "Listy ogólnej", przede wszystkim: 16, 17, 20, 21, 23 (s. XIX-XXIV), 44, 49 (t. I, Wstęp), 54, 59, 61, 69, 70, 72.

Ponadto:

  • E. Awramiuk, Systemowość polskiej homonimii międzyparadygmatycznej, Białystok 2000.
  • J.D. Apresjan, Definiowanie znaczeń leksykalnych jako zagadnienie semantyki teoretycznej, w: red. A. Wierzbicka, Semantyka i słowniki, Wrocław 1972, s. 39-57.
  • D. Buttler, Koncepcje pola znaczeniowego, w: "Przegląd Humanistyczny" 1967, nr 2, s. 41-59.
  • D. Buttler, Problematyka badań nad homonimia, "Przegląd Humanistyczny" 1968, nr 3, s. 57-79.
  • D. Buttler, Rozwój semantyczny wyrazów, Warszawa 1979.
  • D. Buttler, Struktura znaczeniowa wyrazów, "Prace Filologiczne" 1976, nr 26, s. 239-247.
  • M. Grochowski, Podstawowe zasady definiowania wyrażeń w słowniku jednojęzycznym, w: red. W. Lubaś, Wokół słownika współczesnego języka polskiego I, Wrocław 1988, s. 45-62.
  • J. Puzynina, Zmiany znaczeniowe a semantyka składnikowa i słowotwórstwo, "Język Polski" LIX (1979), z. 4, s. 271-281.
  • Z. Saloni, Homonimia a hasła w słownikach polskich, Język Polski" LXXVI (1996), z. 4-5, s. 303-314.
  • R. Tokarski, Teorie pól znaczeniowych a analiza semowa, Język Polski" LXIII (1983), z. 3, s. 179-188.