Indywidualizacja

Uwzględnienie w procesie dydaktycznym różnic w stopniu rozwoju umysłowego i językowego uczniów i dostosowywanie do tych różnic sposobów nauczania i wychowania oraz wymagań dydaktycznych. Dotyczy to zarówno uczniów osiągających bardzo dobre wyniki, jak i niedostateczne. Celem indywidualizacji jest stwarzanie jednostkom mniej zdolnym bądź opóźnionym w rozwoju motywacji uczenia się oraz rozwijanie zdolności i zainteresowań uczniów dobrze się uczących.

I. Sposoby indywidualizowania pracy na lekcjach

1. W stosunku do uczniów słabych:

  1. aktywizowanie przez wciąganie do pracy (np. dyskusji, redakcji tekstu, odpowiedzi);
  2. dawanie zadań łatwiejszych i pytań pomocniczych;
  3. pomaganie podczas pracy indywidualnej;
  4. formułowanie prostszych, mniej skomplikowanych poleceń;
  5. układanie dodatkowych dyspozycji do wykonania pracy domowej lub klasowej;
  6. kierowanie dodatkową pracą domową wyrównującą braki, co dotyczy np. czytania specjalnie dobranych lektur, pisania tekstów, wykonywania ćwiczeń różnego rodzaju.
    Praca ta musi być prowadzona przez nauczyciela tak, by nie zabierała czasu wszystkim uczniom, a więc przed lekcją, po lekcjach, ewentualnie w czasie przerw;
  7. umieszczanie w zespołach klasowych o równym poziomie umysłowym; pomaganie tym zespołom w pracy nad rozwiązywaniem problemu.

2. W stosunku do uczniów zdolnych:

  1. dawanie zadań trudniejszych, stawianie wymagań na miarę wyższych możliwości, np. samodzielne, bez pomocy nauczyciela, formułowanie i rozwiązywanie problemów, prowadzenie i podsumowanie dyskusji, przygotowanie referatu bądź sprawozdania na podstawie wskazanej lektury pozaszkolnej, poszukiwania w bibliotece;
  2. formułowanie tematów wypracowań domowych i klasowych o wyższym stopniu trudności.

II. Sposoby indywidualizowania pracy poza lekcją

1. W stosunku do uczniów słabych:

  1. organizowanie specjalnej reedukacji (np. przez kontakt z biblioteką szkolną, dostarczanie lektur, biletów do teatru i kina dla uczniów i ich rodziców, zapoznawanie z technikami uczenia się);
  2. kontaktowanie się z rodzicami (np. rozmowy, organizowanie wykładów na temat znaczenia szkoły i nauki, pomocy dzieciom w domu);
  3. wciąganie rodziców do współpracy ze szkołą.

2. W stosunku do uczniów zdolnych:

  1. organizowanie kół zainteresowań;
  2. wskazywanie lektur pozaszkolnych;
  3. rozwijanie twórczości pisarskiej, aktorskiej, recytatorskiej itp. przez udział w gazetkach szkolnych, orgaznizowanie przedstawień, uroczystości szkolnych oraz konkursów różnego rodzaju;
  4. kierowanie do młodzieżowych domów kultury i czytelni pozaszkolnych;
  5. współdziałanie w układaniu planu pracy, cyklu lekcji, przygotowywaniu pomocy naukowych do lekcji, inscenizacji, wycieczek itp.

Źródło: Maria Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995, wyd. II.