Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Michał Anioł (1474-1564)

Właściwie Michelangelo Buonarotti. Urodził się w 1474 r. w Caprese, zmarł w 1564 r. w Rzymie. Rzeźbiarz, malarz, architekt i poeta. W 1488 r. rozpoczął naukę u Domenico Ghirlandaia. Po roku przenosi się do szkoły artystycznej w Ogrodach Medycejskich, gdzie pod kierunkiem Bertolda di Giovanni prowadzi badania nad rzeźbą antyczną. W latach 1490-92 powstają we Florencji reliefy Święta Rodzina i Walka Centaurów (obydwa dzieła we Florencji, Casa Buonarotti). W Bolonii, dokąd wyjechał w 1494 r., zapoznaje się z twórczością Jacopo della Quercia. Zaowocowało to powstaniem trzech dzieł: Klęczącego anioła ze świecą, św. Petroniusza i św. Prokula. Są to figury wykonane w nowatorski sposób. W 1495 r. Michał Anioł powraca do Florencji i wyjeżdża do Rzymu, gdzie przebywa do 1501 r. Powstają wówczas jedne z najwybitniejszych jego rzeźb: Pijany Bachus (Florencja, Museo Nazionale) i ukończona w 1501 r. Pieta (Rzym, Bazylika św. Piotra). Po powrocie do Florencji, rozpoczyna w 1501 r. pracę przy monumentalnej rzeźbie z jednego bloku marmuru, przedstawiającej Dawida, kończąc ją w 1504 r. (Florencja, Accademia). W tym samym czasie tworzy Madonnę z Brugii (Brugia, kościół Notre Dame). Około 1503 r. powstają okrągłe reliefy marmurowe: Madonna Pitti (Florencja, Museo Nazionale) oraz Madonna Taddei (Londyn, Royal Academy). W okresie tym powstaje również obraz Święta Rodzina, zajmujący kluczowe miejsce we włoskiej sztuce XVI wieku.

Po powrocie do Rzymu w 1505 r. następuje nowy okres w twórczości mistrza; powstają pierwsze rysunki grobowca Juliusza II. W 1508 r. Michał Anioł otrzymuje od papieża zamówienie na wykonanie fresków na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej. Dzieło to malował do 1512 r. W latach 1513-14 ponownie ożywa sprawa grobowca Juliusza II. Wykonuje rzeźby Zbuntowanego niewolnika i Umierającego niewolnika (oba dzieła w Paryżu, Luwr), a w latach 1515-16 ukończona zostaje rzeźba przedstawiająca Mojżesza (Rzym, S. Pietro in Vincoli). Od roku 1520 Michał Anioł realizuje pierwsze zamówienie architektoniczne – fasadę florenckiego kościoła San Lorenzo. Budowy nie kończy z braku pieniędzy. W latach 1520-34 artysta pracuje nad budową Kaplicy Medycejskiej w kościele San Lorenzo. Rzeźbi słynne siedzące postacie Giulana i Lorenza Medyceuszy oraz leżące alegoryczne figury czterech pór dnia: przedstawiające Dzień, Noc, Ranek i Wieczór, a także posąg Madonny – ostatnią rzeźbę z Kaplicy Medycejskiej, którą ukończył w 1534 r. Ponownie wyjeżdża do Rzymu, aby wykonać al fresco Sąd stateczny w Kaplicy Sykstyńskiej. Dzieło kończy w 1541 r. Podczas pobytu w Rzymie wykonał kilka monumentalnych malowideł ściennych, budował kościoły i bramy. Na zamówienie papieża Pawła III bierze udział w budowie bazyliki św. Piotra. Nad koncepcją architektoniczną kopuły bazyliki i przy budowie Kaplicy Sforzów w kościele Santa Maria Maggiore pracuje aż do śmierci. W ciągu ostatnich czternastu lat życia nie tworzył fresków; wykonał tylko kilka rzeźb, m.in. Pietę (ok. 1550 r.) dla katedry we Florencji i tzw. Pietę Rondannini, nad którą prace rozpoczął jeszcze w 1555 r.

Źródło: Biblia w malarstwie, Warszawa 1992, wyd II