Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Tycjan (1477-1576)

Właściwie Tiziano Vecellio – wybitna indywidualność cinquecenta. Urodził się w 1477 r. w Pieve di Cadore w pobliżu Wenecji, zmarł tamże, w 1576 r. W czasie długiego życia udało się Tycjanowi zdobyć zasłużenie sławę jednego z największych mistrzów malarstwa europejskiego. Jego dzieła stawiane są na równi z pracami Michała Anioła, Leonarda da Vinci i Rafaela. W odróżnieniu od Michała Anioła, mistrza rysunku, Tycjan ceniony jest jako jeden z najwybitniejszych kolorystów. Jego sława i wpływy sięgały od flamandzkiego i hiszpańskiego malarstwa Rubensa czy Velazqueza aż do francuskich impresjonistów i postimpresjonistów, upatrujących w nim pierwszego artystę, który zgłębił istotę koloru.

Obok sakralnych i świeckich tematów mitologicznych twórczość obejmuje przede wszystkim portret, w czym w wieku XVI był niedościgniony.

Tycjan pochodził z małego miasteczka w Dolomitach. Do Wenecji przyjechał już w wieku dziecięcym. Po pierwszych lekcjach u Sebastiana Zuccatiego (co nie jest udokumentowane), trafił do pracowni Gentile Belliniego, jednego z najwybitniejszych malarzy epoki. Dla wczesnej twórczości Tycjana decydujące stało się zetknięcie z Giorgionem. Ścisła współpraca obu malarzy utrudnia określenie autorstwa poszczególnych dzieł. Ze wspólnych fresków wykonanych dla Fondaco dei Tedeschi w Wenecji zachowały się jedynie fragmenty (1508, Wenecja, Accademia). Najsłynniejsze ich dzieło to Śpiąca Wenus (1508, Drezno, Gemäldegalerie), harmonijnie łączące postać z krajobrazem. W odróżnieniu od Giorgione'a Tycjan zrezygnował z lirycznej nastrojowości. Bezspornym uwieńczeniem pierwszego okresu twórczości Tycjana jest Wniebowzięcie (1516-18, Wenecja, kościół S. Maria Gloriosa dei Frari). Następnie powstała Madonna Rodziny Pesaro (1519-26, Wenecja, kościół S. Maria Gloriosa dei Frari), Wyjście Marii do świątyni (1534-38, Wenecja, Accademia), mistrzowski obraz o tematyce świeckiej Wenus z Urbino (1538, Florencja, Uffizi) i dzieła ostatniego okresu twórczości Tycjana: Koronowanie cierniem (1570-76, Monachium, Alte Pinakothek) i Pieta (1570-76, Wenecja, Accademia).

Źródło: Biblia w malarstwie, Warszawa 1992, wyd II