Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem - pytania i polecenia

1. Charakterystyka grup społecznych przedstawionych w powieści oraz galeria bohaterów:

  • Jakie grupy społeczne przedstawiła w powieści autorka?
  • Scharakteryzuj przedstawicieli tych grup.
  • Które z postaci nie mieszczą się w tradycyjnym schemacie podziałów klasowych? Prezentują nowe spojrzenie i ideały?
  • Na losie których postaci, dlaczego i jak zaważyła historia?
  • Czy można powiedzieć, że Orzeszkowa przedstawia proces kształtowania się nowego społeczeństwa? Dlaczego?
  • Na jakiej zasadzie zbudowano postacie Benedykta i Emilii? Scharakteryzuj je.
  • Dlaczego Justyna czuła się nieszczęśliwa? Na czym polegało jej nieszczęście?
  • Co połączyło Justynę i Jana?

2. Wartości ideowe powieści:

  • Jakie wartości i zasady prezentują poszczególne grupy przedstawione w powieści?
  • Do czego i dlaczego nawołuje Witold? Czy znajduje zrozumienie dla swoich idei?
  • W jaki sposób pokazano nadniemeńską przyrodę? Jaką pełni ona funkcję?
  • Wskaż miejsca o symbolicznym znaczeniu dla bohaterów powieści, wyjaśnij znaczenie tych miejsc. Jaki stosunek do ziemi mają bohaterowie powieści?
  • Jaką funkcję pełnią powieściowe wątki (spór Korczyna z zaściankiem, miłosny, obyczajowy)?
  • Odtwórz hierarchię wartości wpisaną w powieść. Które z nich uznasz za pozytywistyczne?

3. Rola i ocena przeszłości:

  • Jakie wydarzenia historyczne i w jakim kontekście przywołane zostały w powieści?
  • Jaki stosunek do tych wydarzeń mają przedstawiciele poszczególnych grup?
  • Jaką rolę odgrywa przeszłość historyczna (Mogiła) i mityczna (grób Jana i Cecylii) w życiu bohaterów?
  • Jaki stosunek do romantyzmu zawarty jest w powieści?

4. Kształt artystyczny powieści:

  • Scharakteryzuj kompozycję powieści (wyodrębnij wątki, określ zasadę i cel prezentowania fabuły, zwróć uwagę na rolę czasu fabularnego, historycznego i mitycznego).
  • Określ reguły kreowania postaci (na co zwraca uwagę narrator, kogo z kim zestawia i na jakiej zasadzie).
  • Określ typ i rodzaj narracji (narratora). Jakie funkcje pełni narrator?
  • Scharakteryzuj formy podawcze narracji (opisy, dialogi, mowa pozornie zależna, fr. listów, opowiadanie informacyjne, retrospekcje) i ich język. Jaką rolę pełnią zabiegi stylistyczne?
  • Jaka tradycja literacka i w jakiej postaci obecna jest w powieści? Wskaż obecne w powieści nawiązania do konkretnych utworów.

Zakres lektury

  • Profil humanistyczny: całość.
  • Profil podstawowy: Tom I (rozdz. 3,4,5,6), Tom II (rozdz. 3,4), Tom III (rozdz. 2,3,4).