Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Nauczyciel

Klasyfikacja błędów w zadaniach otwartych

1. Błędy merytoryczne

a. błędy rzeczowe – dotyczą głównie treści pracy (wiadomości i zastosowania wiadomości)

• brak zrozumienia istoty faktów, wydarzeń, zjawisk oraz związków i zależności między nimi;
• niewłaściwe użycie pojęć, określeń, terminów, nazwisk i nazw (także błędny zapis);
• zniekształcenie cytatów;

b. błędy logiczne – błędy w myśleniu, np.

• Stary Baryka to jest myślenie Żeromskiego. Niektórzy ludzie mają cechy ujemne a wartości dodatnie.

2. Błędy gramatyczne – naruszenie normy gramatycznej

a. błędy fleksyjne

• nieodmienianie wyrazów, np.
  - Dużo słyszałem o Marku Citko. W radio mówiono o badaniach kompetencji uczniów.
• niepoprawna odmiana wyrazów, np.
  - Wczorajszy wypadek nie był kwestią przypadka.
• niewłaściwe odmienianie przymiotników, np.
  - bardziej szerszy, bardziej wyższy;

b. błędy składniowe

• niepoprawny szyk, np.
  - Penelopa tkała całun dla swojego teścia, którego w nocy pruła. Temperatura w całej Polsce jest ujemna. Natomiast gdy to zrobiłby kto inny... Można go by było posądzić...
• powtarzanie tych samych struktur składniowych w obrębie zdania, np.
  - Weźmy dla przykładu nowelę "Za chlebem", czyż nie jest tam ukazany prawdziwy obraz życia polskich emigrantów, którzy w poszukiwaniu pracy, która pozwoliłaby wieść jako taką egzystencję muszą wyjechać z kraju, który im tej pracy nie mógł zapewnić. Sądzę i chciałbym, żeby mi się to udało, żeby uczyć się systematycznie.
• niewłaściwe użycie:
  - przyimków, np.: W porównaniu do innych krajów...
  - spójników i zaimków względnych, np. Nie aresztowali go, a tropili i obserwowali. Książkę, gdzie jest dużo ilustracji, dobrze się czyta. Jest to dramat o bohaterstwie i poświęceniu, czego Mickiewicz oczekiwał po każdym Polaku.
• niewłaściwe użycie imiesłowowego równoważnika zdania, np.
  - Idąc do boju, zginęła mu wola walki. Samoloty muszą lądować, zaopatrując się w paliwo i smary.
• brak powiązań pomiędzy poszczególnymi częściami zdania lub nieumiejętność wyznaczania granic zdania (wielka litera, kropka), np.
  - Znać języki to było dostępne tylko dla ludzi bogatych, którym wolno było się uczyć, mieli oni dostęp na wyższe uczelnie, on był biedny, mógł tylko chodzić po górach, uczyć się pieśni swego kraju od ojca.
• naruszanie związków wyrazów w zdaniu, np. związku zgody i rządu, np.
  - Opisywane urządzenie użyto po raz pierwszy w tej hucie.
• niepoprawne skróty składniowe, np.
  - Pieniądze można odbierać przez i po przerwie.
• posługiwanie się błędnymi zapożyczeniami składniowymi
• posługiwanie się niepoprawnymi wyrażeniami przyimkowymi, np.
  - Wysyłam na adres. Jestem na budynku.

3. Błędy leksykalne

a. błędy słownikowe (wyrazowe)

• nierozumienie słów, np.
  - Fircyk miał niezwykle żywą osobistość. W Czarnolesie ustatkowała się filozofia życiowa Kochanowskiego.
• zbędna zapożyczenia, np.
  - nowa generacja proszków do prania, open całą dobę;
• dobór niewłaściwych wyrazów bliskoznacznych, np.
  - W XVI w. znacznie wzrasta tężyzna naszej ojczyzny. Wokulski posiadał subiekta Rzeckiego. Zjedliśmy wieczerzę przy ognisku.
• nadużywanie modnych słów, np.
  - Osobiście uważam, że... Bohater twierdził, że miłość jest rzeczą najważniejszą.
• pleonazmy, np.
  - cofnąć się do tyłu, wczesne czasy;

b. błędy frazeologiczne

• łączenie elementów pochodzących z dwóch różnych związków frazeologicznych, np.
  - Bokserzy w czasie walki broczyli potem. Starościna była kobietą o szerokich horyzontach towarzyskich. Do poetów, którzy ponieśli duże zasługi, należą...
• przekształcenie frazeologizmów, np.
  - Wiadomość wyssana z palców. Przeciekać między palcami. Spalić na panewkach.
• niedokładne rozumienie znaczenia związku frazeologicznego, np.
  - Film był znakomity i wszystkim, którzy maczali w nim palce, można pogratulować. Z całych bogatych gam bóstw greckich zafascynowała mnie postać Prometeusza.

c. błędy słowotwórcze

• zastosowanie niewłaściwego formantu, np. głupość, upartość, matkowy.
• wybór niewłaściwej podstawy słowotwórczej, np. eurosejm, europarlament.
• używanie formacji zbudowanej niezgodnie z polskimi modelami słowotwórczymi, np. speckomisja, biznesinformacje.

4. Błędy stylistyczne

1. wielosłowie, np.
   Demonstracja na rzecz poprawienia dążeń niepodległościowych... Mickiewicz bardzo krytykował zdrajców, a nawet ich potępiał.
2. wieloznaczność, np.
   Teraz pary krzyżują się na scenie. Szkoda, że państwo tego nie widzą.
3. skróty myślowe, np.
   Santiago mieszkał w starej chacie na skraju ubóstwa.
4. mieszanie stylów (np. używanie słownictwa urzędowego w języku potocznym), np.
   Ale wybaczmy producentom, bo wyżej nie podskoczą. W ubiegłym roku podjęłam decyzję zawarcia związku małżeńskiego.
5. ubóstwo słownictwa ujawniające się w nadużywaniu zaimków, np.
   Ta sukienka mogłaby by być nawet taka, jak o tam, tamta. Tu pod szyją tak, tutaj – tak. Ten bohater był taki, że oni go tak traktowali.
6. nadużywanie wyrazów obcych zakłócających komunikatywność, np.
   Problem ten ma bardzo specyficzny ciężar gatunkowy w aspekcie społeczno-gospodarczym.
7. stylizacja językowa nie mająca uzasadnienia w treści i charakterze stylowym wypowiedzi, np.
   Onegdaj nasi zawodnicy odbyli tylko jeden trening. Z Krzyżakami nie można niczego załatwić na gębę.