Przejawy impresjonizmu, symbolizmu i dekadentyzmu w poezji J. Kasprowicza.

Cele: po zajęciach uczeń powinien:

Wiedzieć (zapamiętać i znać)Umieć
Literackie środki impresjonizmu i symbolizmu.
Pojęcia: impresjonizm, symbolizm, dekadentyzm. 		Wskazać elementy impresjonizmu i symbolizmu w tekście poetyckim. Określać ich funkcje.
Rozpoznawać poetyckie "krajobrazy duszy".
Interpretować symbole zawarte w obrazie poetyckim.
Rozumieć
Rolę środków impresjonistycznych i symbolicznych w poezji.
Sformułowanie "krajobraz duszy".

Cel wychowawczy: uwrażliwienie uczniów na wartość emocjonalną młodopolskich krajobrazów duszy.
Metody: praca grupowa (w trakcie analizy tekstów nauczyciel pomaga poszczególnym grupom).
Materiały, pomoce naukowe: tekst utworu Jana Kasprowicza, "Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach".
Czas zajęć: dwie jednostki lekcyjne.

Przygotowanie do lekcji

Uczniowie przypominają sobie w domu poznane wcześniej pojęcia: impresjonizm i symbolizm w malarstwie, dekadentyzm.

Przebieg lekcji

  1. Podział klasy na 4 grupy.
  2. Analiza sonetów wchodzących w skład utworu.
    1. Gr. I: W ciemnosmreczyńskich skał zwaliska
    2. Gr. II: Słońce w niebieskim lśni krysztale
    3. Gr. III: Lęki! wzdychania! rozżalenia
    4. Gr. IV: O rozżalenia! o wzdychania!

    Polecenia i pytania:

    1. Przeczytaj uważnie tekst sonetu.
    2. Zbadaj obraz poetycki zawarty w utworze, zwróć uwagę na elementy natury, przyrodę martwą i ożywioną, zwierzęta i rośliny oraz porę dnia zaznaczoną w sonecie.
    3. Znajdź środki stylistyczne służące obrazowaniu (wartość stylistyczną użytych słów, rodzaj użytych czasowników, zabiegi słowotwórcze, zabiegi instrumentacyjne, epitety i ich rodzaje, metafory (w tym: personifikacje) i porównania).
    4. Określ funkcje znalezionych środków: na jakie zmysły oddziałują? Jaki charakter nadają obrazowi (statyczny, trwały, dynamiczny i procesualny, migotliwy, ulotny)? Czy służą tylko celom plastycznym?
    5. Jakie emocje i uczucia zostały nazwane i pośrednio wyrażone w utworze?
    6. Które elementy obrazu podlegają personifikacji? Jaki mają one charakter? Co symbolizują?
    7. Cechy których młodopolskich prądów artystyczno-literackich znajdują swój wyraz w sonecie?
    8. Zapisz spostrzeżenia i uwagi, zbierz wnioski. Przygotuj się do ich prezentacji.
  3. Wskazane osoby prezentują analizowane przez grupę sonety.
  4. Dyskusja zmierzająca do ustalenia odpowiedzi na pytania:
    1. Jakie są literackie przejawy impresjonizmu i symbolizmu w literaturze?
    2. Jakie funkcje w tekstach literackich pełnią elementy impresjonistyczne i symboliczne?
    3. Co oznacza sformułowanie "krajobraz duszy"?

Praca domowa

Odwołując się do impresjonizmu i symbolizmu oraz tekstów K. Przerwy-Tetmajera Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej i J. Kasprowicza Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach scharakteryzuj w formie wypowiedzi pisemnej związki występujące między sztuką a literaturą.


Opracowanie: R. Bednarz.