Wypracowanie – poziom podstawowy

Temat: Jak żyć ma człowiek? Kto, komu, jakich i jak udziela rad w Pieśni XI i w innych pieśniach Jana Kochanowskiego? Wykorzystaj w wypracowaniu stosowne konteksty filozoficzne i historycznoliterackie.


Jan Kochanowski, Pieśń XI (z ksiąg wtórych)

Stateczny umysł pamiętaj zachować,
Jeśli cię pocznie nieszczęście frasować;
Także i góry nie radzę-ć wylatać1,
Kiedy się szczęście z tobą imie bratać.

Śmierci podległy, człowiecze cnotliwy,
Choć wszytek twój wiek będzie frasowliwy,
Chocia też czasem, siedząc z przyjacioły,
Przy dobrym trunku strawisz dzień wesoły:

Tu przy ciekącym przezornym2 strumieniu
Każ stół gotować w jaworowym cieniu,
Każ wino nosić, póki beczka leje,
Póki wiek służy, a śmierć nie przyspieje3!

Postąpisz4 z włości drogo zapłaconych,
Postąpisz z dworu i gmachów złoconych;
A co zebrania5 twego kolwiek będzie,
To wszytko przyszły namiastek osiędzie6.

Bądź się kto zacnym rodził i bogatym,
Bądź niewolnikiem: u śmierci nic na tym;
Czyjkolwiek naprzód los wynidzie, wsiadaj7,
Wieczny wygnańcze, ani więc odkładaj!

(1584)
(za: J. Kochanowski, Pieśni, Wrocław 1970)

  1. góry [...] wylatać – wynosić się, pysznić.
  2. przezorny – przezroczysty, przejrzysty.
  3. przyspiać – śpiesznie przybyć.
  4. postąpić – ustąpić.
  5. zebranie – zbiór, majątek.
  6. namiastek – następca; osiąść – wejść w posiadanie.
  7. wsiadaj – do łodzi Charona.

Próbna matura - styczeń 2003

 + Testy
 Wypracowania:
 + p. podstawowy
 + p. rozszerzony