Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Henryk Sienkiewicz (5 V 1848 – 15 XI 1916)

Powieściopisarz, nowelista. Urodzony w Woli Okrzeskiej, na Podlasiu, w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Po ukończeniu w 1866 r. gimnazjum w Warszawie studiował prawo, medycynę i filologię w Szkole Głównej i na rosyjskim UW. Debiutował w 1869 recenzją teatralną w "Przeglądzie Tygodniowym"; pierwszą powieść, 'Na marne", opublikował w 1872 w "Wieńcu". Początkowo związany z pozytywistami warszawskimi, utrzymywał następnie bliskie stosunki z konserwatystami i pod koniec życia ze stronnictwem narodowo-demokratycznym. Do 1890 zarobkował jako dziennikarz, po czym zyskał, dzięki poczytności powieści, niezależność materialną. Współpracował m.in. z "Przeglądem Tygodniowym" (1869-1874), "Tygodnikiem Ilustrowanym" (od 1869), "Niwą" (1872-1874), której był współwłaścicielem w latach 1874-1875, oraz z "Gazetą Polską" (1873-18881); w latach 1882-1887 był redaktorem dziennika "Słowo", następnie kierownikiem jego działu literackiego. Wiele podróżował. Znał ośrodki kulturalne zachodniej Europy, dużo czasu spędzał w modnych miejscowościach kuracyjnych. Podróże do Ameryki (1876-1878), do Rumunii, Bułgarii, Turcji i Grecji (1866), do Hiszpanii (1888) ora do Afryki (1890-1891) znalazły bezpośrednie odbicie w jego twórczości. Od 1887 był honorowym prezesem Międzynarodowego Towarzystwa Literackiego, w latach 1899-1900 prezesem Kasy Przezorności i Pomocy dla Literatów i Dziennikarzy, należał do założycieli Kasy im. Mianowskiego i TNW. Uczestniczył w akcjach protestacyjnych przeciw polityce antypolskiej Prus, m.in. w sprawie strajku szkolnego we Wrześni (1901). Otrzymał w darze narodowym Oblęgorek pod Kielcami, w 1905 roku – literacką nagrodę Nobla. Lata 1914-1916 spędził w Szwajcarii; był prezesem Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Zmarł w Vevey (1916); w 1924 r. pochowany został w katedrze Św. Jana w Warszawie.