Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Rafael (1483-1520)

Właściwie Rafaello Santi. Wybitny malarz włoskiego renesansu. Urodził się w 1483 r. w Urbino, zmarł w 1520 r. w Rzymie. Był synem malarza Giovanniego Santi, u którego też zdobywał początki nauki. Po śmierci ojca kształcił się w pracowni Pietro Perugina. Tu rozwinął się w całej okazałości jego wszechstronny talent artystyczny. Prawdopodobnie ok. 1500 r. Rafael prowadził pracownię ojca. Z tego okresu pochodzą: Ukrzyżowanie (Londyn, National Gallery) i Zaślubiny Marii (1504, Mediolan, Brera). W 1504 r. Rafael przeniósł się do Florencji. Poznał twórczość mistrzów renesansu: Donatella, Leonarda da Vinci i Michała Anioła. We Florencji malował głównie obrazy przedstawiające Madonnę i Świętą Rodzinę. Nowatorskie podejście kompozycyjne pozwala sądzić, że Rafael podjął próbę rywalizacji z Leonardem da Vinci w podejściu do tematyki przedstawionej w obrazach Madonna w grocie skalistej i św. Anna Samotrzeć. We Florencji Rafael zaczął malować portrety.

Kolejny rozdział w jego twórczości rozpoczął się wraz z zaangażowaniem do prac w Watykanie. Rozpoczyna malować Stanza della Segnatura, zdobiąc sufit i ściany sali, przedstawiając alegorie czterech dyscyplin: teologii, filozofii, prawa i poezji. Bezpośrednio potem, w 1514 r. maluje kolejną salę Stanza d'Eliodoro. Wykonał cztery wielkie malowidła ścienne: Wypędzenie Heliodora ze świątyni, Mszę Bolseńską, Uwolnienie św. Piotra z więzienia oraz Spotkanie papieża Leona I z Attylą. Ukazuje w nich cudowne interwencje Boże w życie Kościoła i opiekę Boga nad swoim ludem. W latach 1514-17 kontynuował prace w Stanza dell'Incendio. Oprócz prac wykonywanych w Watykanie Rafael malował również dla swego potężnego prywatnego zleceniodawcy Agostino Chigi, zdobiąc freskami Villa Farnensina. Mimo licznych zamówień na freski, Rafael nie rezygnował z malarstwa sztalugowego. W latach 1513-14 namalował wspaniałą Madonnę Sykstyńską (Drezno, Gemäldegalerie) oraz Madonnę di Foligno (1511-12, Watykan, Pinakoteka). Najbardziej znaczącym portretem z późnego okresu twórczości Rafaela jest portret papieża Leona X, powstały w latach 1515-18. Ostatnim dziełem Rafaela było potężne Przemienienie Pańskie, wykonane w latach 1519-20.

Źródło: Biblia w malarstwie, Warszawa 1992, wyd II