Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Grünewald Matthias (ok. 1470/80 – 1528)

Właściwie Mathis Gothart Nithart lub Niethart. Urodził się ok. 1470/80 r. w Würzburgu, zmarł w 1528 r. w Halle. Uznawany jest wraz z Albrechtem Dürerem za najznakomitszego niemieckiego malarza późnego gotyku. O jego studiach brak jest wiarygodnych danych. Pierwszym jego dziełem jest Wyszydzanie Chrystusa (1503, Monachium, Alte Pinakothek), które powstało jako część małego ołtarza skrzydłowego.

Ok. 1510 r. Grünewald otrzymał od Guido Guersiego – opata klasztoru w Isenheim koło Kolmaru – zamówienie na wykonanie ołtarza, który uznawany jest za najbardziej znaczące dzieło w jego dorobku. Grünewald rozpoczął pracę nad tym późnogotyckim ołtarzem od malowania skrzydeł, na których umieścił po jednej scenie z życia i męki Chrystusa. Po pierwszym otwarciu ołtarza ukazują się sceny Zwiastowania, Narodzenia Pańskiego i Wniebowstąpienia. Środkowa tablica podzielona jest na dwie sceny, tzw. koncert anielski i Madonnę z Dzieciątkiem na tle krajobrazu. Drugie otwarcie ukazuje otwartą szafę ołtarza z wyrzeźbionymi postaciami św. Augustyna, Antoniego i Hieronima, zaś w otwartej predelli znajduje się postać Chrystusa i dwunastu apostołów. Rewersy skrzydeł wewnętrznych przedstawiają Odwiedziny św. Antoniego i Kuszenie św. Antoniego. Ołtarz ten pokazuje fazy rozwoju malarstwa Grünewalda, który od średniowiecznego pojmowania świata ewoluuje ku nowym środkiem wyrazu.

Grünewald rozpoczyna pracę nad następnym ołtarzem Matki Boskiej Śnieżnej – zamówionym w 1513 r. przez Heinricha Reitzmanna do kaplicy Trzech Króli w kościele opactwa w Aschaffenburgu. Z dorobku malarza zachowały się ponadto fragmenty ołtarza z Tauberbischofsheim: Niesienie Krzyża i Ukrzyżowanie (ok. 1523/24, Karlsruhe, Statliche Kunsthalle), a także ok. 30 rysunków.

Źródło: Biblia w malarstwie, Warszawa 1992, wyd II