Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Eurypides (ok. 485-406 p.n.e.)

Trzeci wielki tragik gr. obok Aischylosa i Sofoklesa. Syn Mnezarcha, zamożnego ziemianina na Salaminie. Mimo że nie brał czynnego udziału w życiu politycznym, atakowano go ze względu na jego poglądy filozoficzne i nowatorstwo w poezji dramatycznej. Uczeń sofistów i przedstawiciel "nowych prądów", pojmował scenę jako trybunę wychowawczą społeczeństwa. Racjonalista, zaprzeczał boskiemu pochodzeniu instytucji państwa i norm etyczno-prawnych. Prawo natury uważał za silniejsze od prawa umownego (Medea, Hippolit). Zwalczał pogląd o nierówności kobiet i mężczyzn oraz ludzi wolnych i niewolnych; potępiał cynizm zdobywczej polityki ateńskiej (Trojanki). Pacyfista, wykazywał absurdalność wojny (Helena). Opracowywał mniej znane mity, znane ujmował oryginalnie, zawsze wiążąc temat ściśle ze współczesnym życiem politycznym i społecznym. Postacie ujmował realistycznie; znawca psychiki, zwłaszcza kobiecej, odmalowywał mistrzowsko namiętności; w postępowaniu bogów doszukiwał się ludzkich pobudek działania. Mistrz w wikłaniu sytuacji, wstrząsał widzów budząc uczucia zgrozy i litości. Zmodyfikował tradycyjną formę dramatu ograniczając rolę chóru na rzecz akcji. Muzyczne opracowanie, w szczególności partie solowe, duety budziły zachwyt słuchaczy przez całą starożytność. Najbardziej postępowy z gr. tragików, niedoceniany przez współczesnych, opuścił Ateny ok. 70 roku życia udając się na dwór Archedaosa, króla Macedonii, gdzie w 2 lata później zmarł. Napisał ok. 80 tragedii, z tych zachowało się 17 następujących: Alkestis, Andromacha, Bakchantki, Błagalnice, Elektra, Fenicjanki, Hekabe, Helena, Herakles, Heraklidzi, Hippolit, Ifigenia w Aulidzie, Ifigenia w Taurydzie, Ion, Medea, Orestes, Trojanki, Rezos (autorstwo niepewne) oraz 1 dramat satyrowy Cyklop.