Serwis Humanistyczny "Hamlet"
Konteksty

Bosch Hieronimus (ok. 1450 – 1516)

Właściwie Iheronimus van Aken. Urodził się ok. 1450 r. w Hartogenbosch, zmarł tamże, w 1516 r. Jego malarstwo będące wyrazem stałych poszukiwań, jest wynikiem ducha czasów kończącego się średniowiecza i nadchodzącej nowej epoki. Po raz pierwszy Bosch zostaje wymieniony w rejestrze członków Bractwa Najświętszej Marii Panny, którego przełożonym został w 1488 r. Brał udział w przygotowywaniu procesji i misteriów, co wpłynęło bez wątpienia na jego sztukę. Już za życia artysty, dzieła jego były bardzo wysoko cenione. W twórczości Boscha dostrzec można dwa, pozornie przeciwstawne bieguny. Z jednej strony tworzy wielkie, konwencjonalne obrazy ołtarzowe, w których tak niewiele jest udziwnień i groteski, charakterystycznych dla jego twórczości (Jan Ewangelista na Patmos, Berlin, Staatliche Museen; tryptyk Pokłon Trzech Króli, Akwizgran, Suermondt Museum; Madryt, Prado; Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art, tryptyk z Sądem Ostatecznym Brugia, Groeningenmuseum). Z drugiej strony mamy do czynienia z dziwnymi, senno-fantastycznymi dziełami. Do najwybitniejszych obrazów tego okresu twórczości Boscha należą tryptyki Ogród rozkoszy i Wóz z sianem. Oba znajdują się w madryckim Prado. Nie sposób do końca zrozumieć wszystkich ezoterycznych akcentów w malarstwie Boscha. W sensie formalnym jego twórczość wywarła wpływ na rozwój malarstwa pejzażowego i karykatury. Wpływ ten jest odczuwalny aż do naszych czasów. Wzór i inspirację czerpali z Boscha zwłaszcza nadrealiści.

Źródło: Biblia w malarstwie, Warszawa 1992, wyd II