"Teraz"

Poezja jest niezgodą.

Spośród wielu znanych czy tylko przeczuwanych definicji poezji wybraliśmy jedną, i to nas połączyło, nie wspólnota warsztatu czy pragnienie rozbicia banku literatury. Jest to definicja poezji agresywnej, krytycznej i odważnej.

Jeśli poezja ma być krytyczna i odważna, nie może być tylko pełną aluzją, przypowieścią, w której każdy znajdzie to, co już i tak wiedział. Oznacza to potrzebę dosłowności i jasności, na tyle, na ile język literatury dopuszcza dosłowność. Grupa powstała w roku 1968. Nie jest to data przypadkowa, podobnie jak nie jest przypadkiem, że później wspólnie przeżywaliśmy wydarzenia grudnia 1970 roku. Te dwa lata, między rokiem 68 a 70, były gorzką lekcją dla całej literatury, której nie było, która nie brała udziału w tym, czym wszyscy żyli. Wasza poezja, nasze wiersze powstały jako próba odpowiedzi na pytania, które długo pozostawały bez odpowiedzi.

W naszym programie, który ukazał się we "Współczesności", sytuację tę nazwaliśmy kryzysem języka. Ale naprawdę kryzys obejmował znacznie większy obszar, język był tylko najbardziej wrażliwym miejscem, które literaci mieli okazję śledzić. Jest wiele takich zjawisk, które swą siedzibę mają w życiu duchowym człowieka, które usadowiły się w miejscu tak delikatnym, że dotrzeć może do niego tylko literatura.

Takie rozumienie poezji i w ogóle literatury jest rozumieniem maksymalistycznym, dopuszcza literaturę do udziału w ogólnospołecznej dyskusji i przyznaje jej w tej dyskusji naczelne miejsce. Nie chcemy pisać wierszy dla piętnastu osób. Nie czujemy się osamotnieni rozumiejąc w ten sposób literaturę i pisząc tak jak piszemy. Jesteśmy przekonani, że właśnie w latach 1968-70 obudziło się do życia i do działania nowe pokolenie literackie, podobnie jak uzyskało świadomość i odzyskało odwagę całe nowe pokolenie, które potrzebuje swojej własnej literatury. Ta literatura jest przede wszystkim krytyczna, jest w niej dużo goryczy i rozczarowania, ale nie powinna ona na tym poprzestawać. Po przeprowadzeniu operacji krytyki ta sama literatura będzie mogła pełnić także bardziej krzepiące funkcje. Przecież obudzone w latach 68-70 pokolenie jest silne i literatura będzie musiała dać wyraz tej sile. Tak właśnie chcemy budować naszą poezję, nie w bibliotece, nie w izolacji, nie introwertywnie, ale w poczuciu solidarności i wspólnych celów.

Stąd pochodzi nazwa grupy. "Teraz" – czyli w latach 1968-1970 przede wszystkim, są to lata klucze, "Teraz" – czyli rozumieć współczesność i atakować ją, jeśli jest pozorna, jeśli niesie ze sobą kryzysy nie tylko literackie.

Nasze cele określamy w takim właśnie języku. Wtórnym językiem jest zespół określeń literackich, takich jak "ekspresjonizm", "surrealizm" itd.

Nie lekceważymy tej sfery, ale decyzje jej dotyczące każdy z nas rozstrzyga indywidualnie.

Źródło: "Teraz".